انقلاب مشروطیت فصلی تازه در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران زمین به شمار می آید. در پی این انقلاب، انگاره هایی جدید در پهنة سیاسی کشور به میان آمد. انقلاب مشروطیت برایند خواست جامعة ایرانی است برای انضمامی کردن بسیاری از فراورده های ذهنی و ایده آل هایش. قانون گذاری و وکالت و یا نمایندگی انگاره ای بود که در سایة برپایی مجلس شورای ملی برجسته شد. مقالة پیش رو به دنبال بررسی و کندوکاو در بنیادها و ساختار این نظام از زاویة دید علمای مشروطه خواه این عصر است. برای سازمان دهی بیش تر این پژوهش، کوشش شده است تا کانون بحث بر آرای دو عالم برجستة این عصر، شیخ محمدحسین غروی نائینی با رسالة تنبیه الامة و تنزیه الملة، و شیخ اسماعیل محلاتی با رسالة اللئالی المربوطه فی الوجوب المشروطه، استوار شود.
