این مقاله چنانچه از عنوان آن پیداست تحقیقی است درباره حکم و اقسام آن در حقوق اسلامی ، در آغاز به معنی لغوی و اصطلاحی حکم اشاره می شود و سپس اقسام حکم : حکم تطبیقی ، وضعی ، فعلی ، منجز ، اقتضائی ، انشائی ، تأسیسی ، امضائی ، عقلی ، مولوی ، ارشادی ، واقعی اولی ، واقعی ثانوی ، ظاهری ، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد . آنگاه بحث کوتاهی درباره تخطئه و تصویب به میان می آید ، و در پایان به مسأله اجزاء که از فروعات حکم ظاهری است پرداخته می شود . البته از نظر خوانندگان گرامی دور نماند که چون حکم ، مشتمل بر بسیاری از اصطلاحات پیچیده و دور از فهم عمومی است، تا آنجا که امکان داشت سعی شده است که پاره ای از آنها را بعبارت ساده و روشن یادآوری کنیم ، و از دیگر اصطلاحات به جهت آنکه مایه ملال خاطر نگردد ، چشم پوشی نمائیم .
