بازیگران فراملی

در سال های اخیر، دیاسپوراها به عنوان یکی از بازیگران غیردولتی بین المللی مطرح شده و نقش های مهمی در عرصه بین الملل و روابط خارجی دولتها ایفا کرده اند. نقش و جایگاه آنها در عرصه روابط بین الملل به حدی حائز اهمیت است که امروزه در بسیاری از کشورها به آنها به عنوان ابزار قدرت نرم نگریسته و تلاش می شود از آنها در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فناوری و انتقال دانش بهره برداری شود. دیاسپوراها بسته به نوع رابطه با کشور میزبان و مبدأ تلاش می کنند بر روندهای سیاسی هر دو اثر بگذارند و از این طریق به اهداف مورد نظر دست یابند. سئوال مقاله حاضر اینست که ""دیاسپوراها چگونه بر روابط خارجی کشورها اثر می گذارند؟"" برای پاسخ به این پرسش نقش دیاسپورای هندی و شیوه های مورد استفاده آنها برای اثرگذاری بر روابط دوجانبه هند و آمریکا مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. فرضیه مقاله حاضر عبارتست از «دیاسپورا از روش های مستقیم و غیرمستقیم سیاسی و اقتصادی برای اثرگذاری بر روابط خارجی کشورها استفاده می کند».

روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل دارای وجوه فراملی پررنگی است. باتوجه به اهمیت فراوان روابط آذربایجان با اسرائیل و تأثیر آن بر امنیت ملی ج.ا.ایران، درک زمینه های فراملی این روابط حائز اهمیت است. در مقاله حاضر شناسایی تأثیر آنها بر شکل گیری و توسعه این روابط بعنوان هدف در نظر گرفته شده است. در این راستا، از روش توصیفی-تحلیلی و نیز از منابع کتابخانه ای جهت گردآوری داده های لازم استفاده شده است. یافته ها و نتایج مقاله حاکی از آنست که پس از فروریزی ساختار دوقطبی نظام بین الملل با توسعه عوامل و کنشگران فراملی، اهمیت روابط اقتصادی در تعاملات جهانی، روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل متأثر شده است. استقلال یابی کشورهای حوزه قفقاز جنوبی به دنبال فروپاشی شوروی و ناتوانی روسیه در کنترل وضعیت، منجر به حضور کنشگران فرامنطقه ای چون آمریکا در حوزه ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی شد؛ بنابراین از نیات و انگیزه های اساسی ایجاد روابط حسنه آذربایجان با اسرائیل، کسب حمایت لابی ذینفوذ یهودی در روند سیاسی آمریکا بود. الگوی سیستم کثرت گرایانه آمریکا هم شرایط مناسب برای تأثیرگذاری لابی های ذینفع در حوزه سیاست خارجی آمریکا فراهم نمود. لابی یهود و حامیان سیاست صهیونیستی بعنوان عضو غیررسمی این روابط با موضع جانبدارانه خود در قبال مسأله آذربایجان در سیاست آمریکا نشان داده اند که در کانال پشتی، موثرتر از کانال رسمی و دیپلماتیک ایفای نقش کردند. مسأله امنیت انرژی غرب با نقش آفرینی شرکت های چندملیتی نیز از عوامل موثر در توسعه روابط و نیز منافع استراتژیک اسرائیل در آذربایجان است.