وارثان

برای « کسانی که فرهنگ را نه یک میراث و نه ابزاری برای سلطه یا تمایز، بلکه همچون راهی آزادیبخش قلمداد میکنند». بوردیو در سال های اخیر، به تبع اهمیتی که فرهنگ در جوامع پسا-صنعتی جدید یافته است، جامعه شناسی هنر نیز از صورت یک گرایش حاشیه ای به یکی از گرایشات مهم جامعه شناسی بدل گردیده است. آموزش جامعه شناسی هنر اما با موانع جدی روبروست که از آن جمله میتوان به بیگانگی دانشجویان با دنیای هنرها اشاره نمود. موضوع این مطلب اشاره به موانع آشکار و پنهان آموزش جامعه شناسی هنر در ایران با استفاده از چارچوب نظری پییر بوردیو، جامعه شناس فرانسوی ست. در سال های اخیر، به تبع اهمیتی که فرهنگ در جوامع پسا-صنعتی جدید یافته است، جامعه شناسی هنر نیز از صورت یک گرایش حاشیه ای به یکی از گرایشات مهم جامعه شناسی بدل گردیده است. آموزش جامعه شناسی هنر اما با موانع جدی روبروست که از آن جمله میتوان به بیگانگی دانشجویان با دنیای هنرها اشاره نمود. موضوع این مطلب اشاره به موانع آشکار و پنهان آموزش جامعه شناسی هنر در ایران با استفاده از چارچوب نظری پییر بوردیو، جامعه شناس فرانسوی ست.

مقالة حاضر به ارائة روش تحقیق به کار رفته از سوی پیر بوردیو در حوزة سرمایة فرهنگی اختصاص یافته است. سرمایة فرهنگی به معنای فرهنگی است که از نظر اجتماعی همانند سرمایه عمل می کند. سرمایه ای که کارکرد اصلی اش مشروعیت بخشی سلطه از طریق اعمال خشونت نمادین، یعنی، توانایی استمرار روابط سلطه است. دغدغة اصلی نگارنده در انتخاب موضوع تأکید بر به کارگیری روش های کمّی در حوزة تحقیقات علوم اجتماعی در ایران بوده است. گویی تنها تحقیقی از نظر دانشگاهی معتبر است که با آمارهای استنباطی پیچیده همراه باشد و تحقیق این است و جز این نیست. وارثان Les Heritiers (1964)، تمایز Distinction (1979)، و فقر جهان Misere du monde (1993) سه اثر مطرح در حوزة سرمایة فرهنگی اند که در این مقاله از منظر روش شناختی، با روش اسنادی به آن ها پرداخته می شود. یافته های این بررسی حاکی از آن است که بوردیو در آثار خود تنها به بحث نظری درخصوص مفهوم سرمایة فرهنگی اکتفا نکرده بلکه با به کارگیری روش های متنوع تحقیق کمّی و کیفی و استناد به پژوهش های ملموس و ذکر مثال های مشخص به آن پرداخته است. عمده ترین ویژگی منتسب به روش او ساختارگرایی برساخت گرا است که در آن نقش عاملان از یک سو و ساختارهای اجتماعی از سوی دیگر به چالش کشیده شده اند