ایرانی بودن

دستاوردهای فراوان از آثار و تحقیقات خاورشناسان در زمینه های گوناگونِ علمی، فرهنگی، ادبی و هنری در ارتباط با ایران، گویای این واقعیت است که کشور ایران از گذشته های دور تا سده های اخیر همواره مهد فرهنگ و تمدن و یکی از چند تمدن محدود جهان باستان بوده است. به بیان هرتسفلد (Herzfeld): «ایران مرکز تمدن ما قبل تاریخ بوده» و به شهادت باستان شناسان و محققانی که در این منطقه کاوش کرده اند، ایران در دوره های قدیم و پیش از دوره هخامنشیان، آغاز به کار آفرینش هنری و صنعتی کرده است. در حال حاضر که هویت های ملی خود به خود و ناخواسته در حال تضعیف هستند و همه کشورها به اجبار به سوی سیاست گذاری جهانی سازی قدرتهای بزرگ جهان گام برمی دارند، حفظ هویت بسیار الزامی است. از آنجا که مهمترین مؤلفه های هویتی ما را بستگی جغرافیایی، نژادی، قومی، فرهنگی و زبانی و دینی، ادبی و هنری تشکیل می دهد، باید هرچه بیشتر در پاسداری از آنها کوشید، بویژه زبان که نقش آن از میان سایر عوامل سازنده هویت ملی بیشتر است، زیرا انتقال فرهنگ هر ملت به وسیله زبان آن ملت صورت می پذیرد. زبان و ادبیات یک جامعه پایه تفکر و آیینه تاریخ آن جامعه است. هنر پویا و مستمر ایرانی در طول تاریخ در ابعاد و زمینه های گوناگون نیز همواره برای ما حیات بخش و غرورآفرین بوده است، بنابراین، باید جلوه های گوناگون آن را نیز به عنوان مؤلفه های هویتی پاسداری کنیم، زیرا هنرمندان گذشته ما هم هیچ گاه میراث ملی خود را فراموش نکردند و با جان و دل درصدد ارتقای آن بودند. آری، جلوه های هویت هنری ما به حدی زیاد و گسترده است که اگر امروزه قدری به خود آییم و به ریشه های اصیل خود باز گردیم و در جستجوی خویشتن خویش باشیم، مسلما می توانیم در آینده ای نه چندان دور، هویت اصیل و بومی خود را غرورآفرینانه بازیابیم.

هدف اصل این پژوهش، تحلیل تطبیقی اسناد رسمی نگاشته شده در فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران می باشد. برای دست یابی به این هدف، از روش پژوهش نقد تطبیقی بهره گرفته شد. یافته های به دست آمده نشان داد که سه سند مورد نظر از منظر معیارهای هفت گانه (انسجام فلسفی، تناسب با عرصه عمل، اسلامی بودن، ایرانی بودن، نوآوری، میزان موجه سازی ادعاها در مقابل دیدگاه های رقیب و جامعیت) در جایگاه متفاوتی قرار دارند. از منظر معیار نخست، طرح اول، طرح دوم و طرح سوم به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار می گیرند. در مورد معیار دوم، هر یک از طرح های مورد نظر به برخی از جنبه های عرصه عمل نزدیک و از برخی دیگر دور هستند. از منظر معیار سوم، طرح اول و دوم از توفیق بیشتری برخوردارند. از منظر معیار چهارم، طرح دوم به دلیل تکیه داشتن بر فلسفه ای ایرانی به برخی از مؤلفه های فرهنگ نزدیک شده است. از نظر میزان نوآوری، طرح اول و دوم گوی سبقت را ربوده اند. موجه سازی دیدگاه ها در طرح نخست بیش از سایرین صورت پذیرفته است. همچنین، مؤلفه جامعیت در طرح سوم، بیش از سایر طرح ها دیده می شود.