استفاده معقول

دریاچه ارومیه یکی از مهم ترین تالاب های ایران است که در لیست تالاب های با اهمیت بین المللی کنوانسیون رامسر ثبت شده است. به موجب این کنوانسیون، ایران به استفاده معقول از دریاچه ارومیه متعهد شده است. استفاده معقول از این دریاچه متضمن اتخاذ رویکرد جامع مدیریتی در بهره برداری از این تالاب، ارزیابی زیست محیطی طرح های اثرگذار بر آن، تعیین حقابه تالاب و قانونگذاری در جهت حمایت از آن است. با این وجود، چالش های متعددی همچون خاکریزی در بستر دریاچه و ساخت بزرگراه شهید کلانتری و تبدیل آن به دو قسمت مجزا، احداث ده ها سد در حوزه آن و عدم رعایت حقابه زیست محیطی این دریاچه، در کنار افزایش دو درجه ای میانگین دما و خشکسالی های پی در پی در این حوزه، موجب تغییر شرایط بوم شناختی دریاچه از جمله خشک شدن 4/18 درصد از مساحت دریاچه و ایجاد 1800 کیلومتر مربع نمکزار شده است. در نتیجه با اجرای این طرحهای توسعه ای بدون ارزیابی زیست محیطی و نادیده گرفتن قوانین مرتبط با حفاظت از دریاچه، علاوه بر تغییر در شرایط بوم شناسی دریاچه، تعهد استفاده معقول از آن نیز نقض شده است. از این رو، تعیین حقابه زیست محیطی دریاچه و تدوین و اجرای برنامه مدیریت جامع این دریاچه می تواند موجب احیاء آن و ضامن تحقق استفاده معقول باشد.

تالابها از مهمترین اکوسیستمهای زمین هستند و حفاظت از آنها امکان بهره برداری معقول و پایدار از آنها را فراهم می آورد. ضرورت حفاظت از مح یط زیس ت موض وعی مش ترک در حقوق داخلی و بین المللی است و اعلامیه استکهلم از اولین اسنادی است که صراحتاً بر این نکته تأکید می نماید. حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های آینده باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشد وظیفه ی عمومی تلقی می گردد. از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست با تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است. تالاب بین المللی شادگان یکی از تالاب های ثبت شده در کنوانسیون رامسر است. متاسفانه این تالاب به واسطه فعالیت های توسعه ای پیرامون آن، با تهدید جدی روبرو است. سوالی که این مقاله به دنبال پاسخ به آن می باشد، این است قواعد بین المللی مربوط به حفاظت از تالاب بین المللی شادگان چیست؟ روش مطالعه این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد. هدف از این پژوهش بررسی قواعد بین المللی در مورد حفاظت از تالابها و تالاب بین المللی شادگان در معاهده رامسر مورد تاکید قرار گرفته است. و نتایج نشان می دهد حفاظت از تالابها مطابق کنوانسیون رامسر به عنوان قدیمیترین معاهده بین المللی برمبنای اصل همکاری دولتها با تأکید بر یکی از اصول حقوق بین الملل محیط زیست یعنی اصل حفاظت از محیط زیس ت. طبق اصل پنجاه قانون اساسی در جمهوری اسلامی، و نهادهای غیر دولتی نسبت به حفاظت از تالاب شادگان پرداخته می شود.