ویژگی های معلم

انسان شناسی، پس از خداشناسی محوری ترین مسئله نزد ادیان است؛ زیرا مبنای آفرینش جهان و فرستادن پیامبران، برای انسان و هدایت او بوده است. ادیان بر اساس بینش خود نسبت به انسان، مراتب تکامل معنوی او را در نیل به سعادت نهایی انسان ترسیم می کنند و خودشناسی را نخستین گام در پیمایش این مسیر می دانند. این مقاله با روش تحلیلی استنتاجی، به بررسی نگرش زرتشت به انسان و ابعاد وجودی او، خودشناسی زرتشت، دلالت های تربیتی برخاسته از انسان شناسی وی، در مقوله های چهارگانة اهداف تربیتی، روش های تربیتی، ویژگی های معلم و متربی می پردازد. همچنین در این مقاله، بر اساس انسان شناسی زرتشت و استلزامات تربیتی وی، به برخی مفاهیم و آموزه هایی که در خط سیر تکاملی ادیان، تحول و تکامل یافته اند، مورد بررسی قرار می گیرند.

هدف اصلی این پژوهش تطبیق ویژگی های معلم از دیدگاه فارابی و شهیدثانی و ارائه دستاوردهای آن برای نظام تربیت معلم در ایران است.دستیابی به این هدف نیز نیازمند بررسی دقیق ویژگی هایی است که این اندیشمندان در آثار خود برای معلم درنظرگرفته اند.در این راستا و با توجه به مراتب فوق از روش های تحلیل تطبیقی و استنتاج استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که هر دو فیلسوف مسلمان در مسائلی چون دغدغه نسبت به مسأله معلم و معلمی، حافظ شریعت، علاقه مند به تعلیم و تربیت، آراستگی به خصوصیات اخلاقی، معلمی به عنوان یک حرفه تخصصی دارای اشتراک هستند. اما در جامعیت دیدگاه شهید ثانی در خصوص ویژگی های معلم، توجه به موضوع شاگرد و نوع تقسیم بندی ویژگی ها دارای افتراق می باشند. براین اساس و با توجه به نتایج پژوهش حفاظت از شریعت الهی تا پای جان، آموزندگی مدام، پدید آورندگی و جانشین پروری در ویژگی های معلم به عنوان دستاوردهای مناسب برای حل چالش های موجود در نظام تربیت معلم ارائه شد.

هدف پژوهش حاضر واکاوی دلالت های اسناد بالادستی دانشگاه فرهنگیان بر ویژگی های معلم بود. این تحقیق از نظر سنجش پذیری داده ها جزء روش های کیفی از نوع تحلیل محتوای کیفی با رویکرد عرفی، از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا (جمع آوری داده ها) جزء پژوهش های اسنادی است. جامعه آماری تحقیق اسناد بالادستی دانشگاه فرهنگیان بود. نمونه پژوهش تمامی گزاره ها، احکام و مواد اسناد بود. نمونه گیری با توجه به هدف و روش شناسی تحقیق به شکل هدفمند انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات به منظور پاسخ گویی به سؤالات تحقیق از چک لیست کیفی استفاده شد. روایی ابزار تحقیق توسط صاحب نظران حوزه علوم تربیتی تأیید شد. یافته ها نشان داد جامعه آماری دارای گزاره ها، مواد و بندهایی است که شامل واحد معنایی دلالت کننده بر ویژگی های معلم هستند. همچنین یافته ها نشان داد از دلالت های به دست آمده از اسناد می توان رمزهای را برای دستیابی به ویژگی های معلم استخراج کرد. ویژگی های معلم در قالب زیرمقوله ها و مقوله ها دسته بندی شدند. به کار گیری شیوه استدلال استقرایی در نهایت، زیرمقوله های مانند خصوصیات شخصیتی؛ مهارت های پداگوژیکی، قابلیت های ذهنی – عقلانی، توجه به اصول پداگوژیکی، شایستگی های پایه و ویژه، وظایف سازمانی، قدرت علمی تخصصی، وظایف شغلی، خدمات سازمانی، رشد سازمانی، توانمندسازی، احراز صلاحیت و ارزیابی عملکرد را آشکار کرد و به تناسب، آن ها را در هر دو سند (اساسنامه و سند راهبردی دانشگاه فرهنگیان) در ذیل سه مقوله ویژگی فردی، ویژگی حرفه ای و ویژگی سازمانی قرار داد. در نتیجه، ویژگی های معلم از منظر اسناد بالادستی دانشگاه فرهنگیان در یکی از سه مقوله فردی، حرفه ای و سازمانی جای می گیرد.