بازخورد خود کنترلی

هدف تحقیق حاضر، مطالعه اثر تداخل زمینهای با استفاده از دو نوع بازخورد دامنهای و خود کنترلی بر یادگیری پارامتر و برنامه حرکتی تعمیم یافته در تکالیف تعقیبی بود. در دو آزمایش جداگانه، 180 آزمودنی راست دست، بدون تجربه و آشنایی قبلی با تکلیف، و با دامنه سنی 25-18 سال شرکت کردند و هر آزمایش شامل 6 گروه قالبی، زنجیرهای و تصادفی دامنهای و خودکنترلی (6 گروه 15 نفری در هر آزمایش) بود. تکلیف آزمودنیها در آزمایش اول تعقیب هدف نوری روی دستگاه پیروی سنج چرخان با برنامه حرکتی ثابت (مربع) و پارامتر متغیر (سرعتهای 20، 30 و 40 دور در دقیقه)و در آزمایش دوم، تکلیف آنان تعقیب هدف نوری با پارامتر ثابت (20 دور در دقیقه) و برنامه حرکتی متغیر (الگوهای مربع، دایره و مثلث) با آرایش و بازخورد مختلف بود. زمان باقی ماندن روی هدف به عنوان نمره عملکرد افراد منظور شد. آزمودنیها پس از شرکت در پیش آزمون (1بلوک 9 کوششی)، در مرحله اکتساب به مدت 8 جلسه و هر جلسه 2 بلوک 9 کوششی را تمرین و سپس در آزمون اکتساب و بعد از 72 ساعت در آزمونهای یادداری و انتقال شرکت کردند. دادهها با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه، تحلیل واریانس عاملی مرکب با اندازهگیریهای مکرر و آزمون بونفرونی تحلیل شد. یافتهها نشان میدهد که در هر دو آزمایش، عملکرد گروههای قالبی دامنهای و خود کنترلی در اکتساب نسبت به گروههای دیگر بهتر (05/0> P) بوده است. همچنین عملکرد گروههای آزمایش اول (پارامتر) در یادداری و انتقال تفاوت معنیداری با یکدیگر نداشتند (05/0< P) اما در آزمایش دوم، عملکرد گروههای تصادفی دامنهای و خود کنترلی نسبت به گروههای دیگر در سطح (05/0> P) معنیدار بود. از سوی دیگر، عملکرد گروههای بازخورد خود کنترلی در هر دو آزمایش از گروههای بازخورد دامنهای در تمامی مراحل آزمون بهتر بود (05/0>P). به طور کلی نتایج پژوهش حاضر اثر سودمند بازخورد دامنهای و خود کنترلی بر یادگیری برنامه حرکتی تعمیم یافته نسبت به پارامتر را نشان میدهد و حمایتی دیگر از جدایی نظری این فرایندها و فرضیه مگیل وهال (1990) را فراهم میکند.

هدف از پژوهش حاضر مطالعه اثر بازخورد خود کنترلی بر یادگیری تکلیفی پرتابی در کودکان 10 ساله مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم شهر همدان بود. نمونه آماری پژوهش شامل 20 کودک 10 ساله مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم بود که بصورت تصادفی در دو گروه بازخورد خودکنترلی و جفت شده قرار گرفته و به تمرین مهارت پرتاب کیسه 100 گرمی لوبیا با دست غیر برتر در 6 بلوک 10 کوششی پرداختند، به منظور ممانعت از آگاهی نسبت به نتایج از عینک غواصی بدون دید استفاده گردید. در طول تمرین به گروه بازخورد خودکنترلی هر زمان از سوی آنها درخواست می شد بازخوردی که نشان دهنده جهت و اندازه خطا بود بصورت کلامی ارائه می شد در همین زمان به فرد جفت شده با آزمودنی در گروه بازخورد خودکنترلی نیز همان برنامه بازخوردی ارائه گردید، تنها تفاوت دو گروه توانایی کنترل دریافت بازخورد از سوی آزمودنیها بود. پس از 24 ساعت آزمودنیها در آزمون یادداری که شامل انجام 10 کوشش بدون دریافت بازخورد بود شرکت نمودند. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون ANOVA با اندازه گیریهای مکرر و آزمون تی نشان داد، تفاوت مابین گروه بازخورد خود کنترلی و گروه جفت شده در طول مرحله اکتساب معنی دار نبود ولی در آزمون یادداری این تفاوت معنی دار بود (05/0p≤). این یافته ها تایید مجددی بر این نکته می باشد که ارائه بازخورد بصورت خود کنترلی حتی در کودکان با اختلالات ژنتیکی بدلیل درگیری فعالانه تر یادگیرنده در فرآیند یادگیری و افزایش انگیزش در یادگیرنده، برای یادگیری سودمند می باشد.