مهاجرت غیرقانونی

ایران در طول سال های گذشته شاهد سیل عظیمی از مهاجران غیرقانونی افغانی بوده است. این مهاجران علاوه بر اینکه در ابعاد مختلف فرهنگی، ازدواج، اشتغال، آموزش، بهداشت، ناهنجاری ها، جرائم، مسکن و... تأثیرگذار بودند، اقتصاد ایران را نیز مستقیماً تحت تأثیر قرار داده اند. این مقاله، با توجه به محدودیت اطلاعات آماری مربوط به تعداد مهاجران غیرقانونی و نحوه فعالیت آنها در بازار کار، قصد دارد به بررسی اثرات اقتصادی مهاجران غیرقانونی در قالب تحلیل های تئوریکی بپردازد. این تحلیل ها کاملاً منطبق با شرایط اقتصاد ایران و مهاجران غیرقانونی حاضر در آن بوده و تصویر روشنی از اثرات اقتصادی مهاجران غیرقانونی افغانی در ایران را آشکار می سازد. بررسی سیاست های مختلف برخورد با مهاجران غیرقانونی و استفاده از تجارب کشورهای مختلف جهت اتخاذ سیاستی مناسب برای برخورد با مهاجران غیرقانونی کشورمان از دیگر اهداف این مقاله است.

روند روبه رشد مهاجرت از یک قلمرو سرزمینی به سرزمین دیگر، از نیمه دوم قرن بیستم با شدت بیشتری همراه شده است. این روند به ویژه متأثر از محدودیت های اقتصادی، فشارهای سیاسی، درگیری های قومی و قبیله ای و حتی مخاصمات بین المللی، مهاجران را به قصد زندگی بهتر از وطن خود به سایر دولت ها فراخوانده است. قاره اروپا که عمدتاً به عنوان مهد آمال و آرزوهای دست نیافتنی مهاجران در موطن خود، به حساب می-آید؛ با اعمال مقررات سختگیرانه در ورود و خروج مهاجران و کنترل جدی میزان جابه جایی به ویژه در اتحادیه اروپا زمینه ای را فراهم کرده تا مهاجرانی که امکان طی فرایندهای قانونی مهاجرت را از دست می دهند، به عنوان مهاجران غیرقانونی و عمدتاً از طریق باندهای قاچاق انسان، مخاطرات سفر را پذیرفته و در مسیر نامعلوم مهاجرت غیرقانونی قدم گذارند. با این حال، دولت ها عمدتاً روی خوشی به این دسته از مهاجران نشان نمی-دهند و با نادیده گرفتن حقوق مندرج در اسناد و رویه بین المللی، مهاجرت های غیرقانونی را به رسمیت نمی-شناسند. در این مقاله، با توجه به وضعیت اخیر مهاجرانی که به ویژه از سوریه، اردن، ترکیه و یمن به نحو غیرقانونی به سمت اروپا در حرکتند، به لزوم اعمال اصول و قواعد بنیادین حقوق بین الملل بشر بر ایشان و الزامات اتحادیه اروپا در رعایت حداقل های حقوق بشری مهاجران غیرقانونی با توجه به اسناد بین المللی و رویه دیوان اروپایی حقوق بشر خواهیم پرداخت.

مهاجرت غیرقانونی از مرزهای شرقی کشورمان به خصوص اتباع همسایگان شرقی از دیرباز به عنوان یکی از معضلات، تهدیدها و آسیب های جامعه ایرانی مطرح بوده و از زوایای مختلفی موردتوجه صاحب نظران و کارشناسان قرارگرفته است. پژوهش حاضر کاربردی و با هدف تعیین تأثیر ابعاد ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی، بر نظم و امنیت مناطق مرزی شرق کشور صورت گرفته و از نظر مواد و روش، توصیفی-تحلیلی با بهره گیری از رویکردهای کمی، کیفی و آمیخته است. جهت تجزیه وتحلیل و شناخت تأثیرپذیری هر کدام از متغیرها، از آزمون پیرسون تک متغیره و دومتغیره، تحلیل رگرسیون و تحلیل واریانس (ANOVA) استفاده شده است. نتایج پژوهش، افزایش میزان توجه به اهمیت شاخص های ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی با (۳۹) درصد تغییرات ایجادشده در متغیر وابسته را نشان داد؛ به عبارت دیگر (۶۲) درصد تغییر در میزان شاخص های ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی در نظم و امنیت مناطق مرزی شرق کشور قابل پیش بینی است و با توجه به اینکه آماره دوربین واتسون برابر (۶۸/۱) است، بنابراین با تغییر هر واحد در میزان شاخص های ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی با (۶۲/۰) اطمینان می توان گفت که در نظم و امنیت مناطق مرزی شرق کشور تغییر ایجاد می شود