قضاوت حرفه ای حسابرسان

در این مقاله به ارزیابی تاثیر تعاملی مدرک تحصیلی و آموزش ضمن خدمت و تجربه بر قضاوت های حرفه ای حسابرسان در سطوح مختلف پیچیدگی کار پرداخته می شود؛ برای این منظور از پرسشنامه براساس مدل سیمون (1960) استفاده شده که وی قضاوت ها را به مثابه طیفی از قضاوت های برنامه ریزی شده تا قضاوت های برنامه ریزی نشده طبقه بندی نموده است. برای آزمون فرضیه ها از آزمونTوU من-ویتنی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل اساتید و دانشجویان و شاغلین در حرفه حسابرسی می باشد. نتایج نشان می دهد که در وظایف پیچیده تر، آموزش ضمن خدمت به تنهایی و مدرک تحصیلی همراه با تجربه تاثیر بسزایی بر قضاوت حسابرسان دارد. همچنین، نتایج نشان می دهد که حسابرسان دارای مدرک تحصیلی پایین وکم تجربه در وظایف پیچیده مخصوصا در مورد وظایف ساختار نیافته جانشین های مطمئنی برای حسابرسان محسوب نمی شوند، بنابراین بنظر می رسد که بهتر است کار حسابرسی در این موارد بیشتر به حسابرسانی که آموزش ضمن خدمت بیشتری گذرانده اند و یا دارای مدرک تحصیلی بالا همراه با تجربه بالا هستند واگذار شود.

بهاعتقادمتخصصان،پاسختعدادزیادیازموضوعاتوابهاماتکهزاییدهماهیتحسابرسیاستتنهابااتکایبهقضاوتحرفه ایمقدوراست. عوامل متعدد فردی،محیطیوحرفه ایبر فرایند قضاوت حرفه ایحسابرسان تأثیر می گذارد که تعیین روابط این عوامل، سهم و میزان تأثیرگذاری هر کدام از آنها و ارائه یک الگو برایپیش بینیقضاوتحرفه ایحسابرسان هدف این پژوهش است.ابتدابااستفادهازمبانینظری،ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های پیش بینیقضاوتحرفه ایحسابرساناستخراجگردیدوبهروشدلفیسه بعد، 17 مؤلفه و 85 شاخص شناسایی ومورداجماعقرارگرفت. جامعهآماریاینپژوهشحسابرسانشریکمؤسسات،حسابرسانشاغلانفرادی،حسابرسانشاغلدرسازمانحسابرسی،حسابرسانغیرشاغلهستند؛ که داده هایموردنیازباپرسش نامه ایمحققساخته ازبین331بهعنواننمونهآماریجمع آوریگردید. برایتجزیه وتحلیلداده هاازروش هایآماراستنباطینظیرآزمونtومدلیابیمعادلاتساختاریبهروشPLSاستفادهشدهاست.اولین نتیجه این پژوهش شناسایی ابعاد و مؤلفه های پیش بینیقضاوتحرفه ایحسابرسان است که با استفاده از مطالعات نظری، جمع بندی نظرات خبرگان حوزه حسابداری و حسابرسی، تجزیه وتحلیل نظرات جامعه آماری و دریافت نظرات متخصصان حوزه های مرتبط با پژوهش است، ارائه یک الگو برای پیش بینی قضاوت حرفه ای حسابرسان می باشد. همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد که بعد حرفه ای و شغلی، بیشترین تأثیر را بر پیش بینی قضاوتحرفه ایحسابرسان دارد. بعد فردی در جایگاه دوم قرار دارد و بعد محیطی نسبت به دو بعد دیگر کمترین تأثیر بر پیش بینی قضاوتحرفه ایحسابرسان دارد.

هدف از پژوهش حاضر، تأثیر ویژگی های تاریک شخصیت بر قضاوت حرفه ای حسابرسان با تأکید بر نقش میانجی ارزش های اخلاقی بود. تحقیق حاضر از نظر هدف یکی از تحقیقات کاربردی بوده و از نظر جمع آوری داده ها توصیفی و از نوع پیمایشی است. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد صفات تاریک شخصیت جونز و پالهس(2014) ، پرسشنامه استاندارد قضاوت حرفه ای کاپلان و ریکرز (۱۹۹۵)، پرسشنامه استاندارداخلاق حرفه ای(فردی) پاینو و همکاران (2017) و همچنین پرسشنامه استاندارداخلاق شرکتی هانت و وود و چونکو (2015) استفاده شد. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه حسابداران رسمی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و سازمان حسابرسی ، در سال 1402 بودند. با استفاده از فرمول کوکران، نمونه آماری تحقیق 384 نفر بود و برای نمونه گیری از روش غیر احتمالی نمونه در دسترس استفاده شد و با توجه به عدم دریافت یا تکمیل تمامی پرسشنامه ها، ابتدا پرسشنامه ها به صورت آنلاین از طریق ایمیل و پیام رسان های واتس آپ و تلگرام در اختیار پاسخ دهندگان کلیدی (شامل اعضای جامعه با سابقه فعالیت 10 سال قرار گرفت) و این افراد، نفرات بعدی پاسخ دهندگان را معرفی نمودند( به شیوه گلوله برفی) که در نهایت ، تعداد 256 پرسشنامه کامل و قابل استفاده دریافت شد. با استفاده از معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLS3 فرضیه های تحقیق مورد آزمایش قرار گرفت و نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد ویژگی های تاریک شخصیت حسابرسان بر قضاوت حرفه ای آنها تأثیر منفی و معنادار دارد. در بررسی نقش میانجی ارزشهای اخلاقی بر تاثیر ویژگی های تاریک شخصیت حسابرسان بر قضاوت حرفه ای آنان نتایج نشان داد 35 درصد از اثر کل ویژگی های تاریک شخصیت حسابرسان بر قضاوت حرفه ای آنها از طریق غیرمستقیم توسط متغیر میانجی اخلاق شرکتی تبیین می شود. 27 درصد از اثر کل ویژگی های تاریک شخصیت حسابرسان بر قضاوت حرفه ای آنها از طریق غیرمستقیم توسط متغیر میانجی اخلاق فردی تبیین می شود. همجنین نتایج نشان داد اخلاق شرکتی بر اخلاق فردی حسابرسان تأثیر مثبت و معناداری دارد.