بین زبانی

بروز «خطا» در فرآیند یادگیری زبان های خارجی، پدیده ای عادی و پیش بینی شدنی است. هر زبان آموز درحین آموزش زبان دوم، گاه درنتیجه تداخل زبان مادری یا به دلیل بی اطلاعی از برخی قواعد و یا براثر گرته برداری از زبان بیگانه دیگر، خطاهایی را بی آنکه خود متوجه باشد، به صورت نظام مند تکرار می کند. عده قابل توجهی از زبا ن آموزان ایرانی در جریان دوره های آموزشی زبان فرانسه در سطوح مختلف، در استفاده از حروف اضافه بیش از سایر مقوله های زبانی دچار خطا می شوند. از آنجا که حروف اضافه نقش مهمی در برقراری رابطه میان دیگر اجزای کلامی ایفا می کنند، کاربرد غلط آن ها چالش هایی را برای زبان آموزان فراهم می آورد و خواه ناخواه، روند آموزش زبان را برای آن ها کند و پیچیده می کند. در تحقیق حاضر، کوشیدیم پربسامدترین خطاهای زبان آموزان ایرانی را در دو بخش «خطاهای بین زبانی» و «خطاهای درون زبانی»، بررسی و ریشه یابی کنیم و در هر بخش، نحوه استفاده درست از حروف اضافه فرانسه را با رویکرد آموزشی به زبان ساده توضیح دهیم. نتایج این پژوهش نشان می دهند که بیشترین موارد خطا در استفاده از حروف اضافه در وهله نخست ناشی از تأثیر منفی زبان مادری یا زبان انگلیسی است؛ زیرا زبان آموزان براساس دانشی که از زبان مادری خود یا زبان انگلیسی دارند، گرته برداری می کنند. همچنین، ممکن است زبان آموزان به دلیل آشنا نبودن با قواعد دستوری فرانسه، حرف اضافه ای را ندانسته به جای حرف اضافه ای دیگر به کار برند.

این مقاله با بررسی خطاهای واژگانی برگرفته از 200 انشای نگاشته شده توسط فارسی آموزان عرب زبان، رویکرد تازه ای را به آموزش های واژگانی در چارچوب «تحلیل خطا و تحلیل مقابله ای» پیشنهاد می دهد. از این تعداد، 100 زبان آموز در محیط فارسی زبان و 100 زبان آموز دیگر در محیط غیرفارسی زبان درس می خواندند. در انشای این افراد تعداد 927 خطا یافت شد. طبقه بندی لاچ (Llach, 2011) از خطاهای واژگانی که در این مقاله به کار گرفته شده، به آن دسته از خطاهای معنایی و صوری می پردازد که خاستگاهی بین زبانی و درون زبانی  دارند. یافته های تحلیلی که با نرم افزار آماری اس.پی.اس.اس به دست آمد، نشان می دهد که در 5. 90 درصد از 200 انشاء دارای خطا، بیشترین موردی که زبان آموزان مرتکب شدند، خطاهای درون زبانی بود. خطاهای رایج در میان زبان آموزان خطاهای صوری و معنایی بودند که به ترتیب، 72 درصد و 5. 50 درصد از 200 انشا دارای خطا یافت شدند. همچنین، پژوهش حاضر نشان می دهد که رابطه آماری معناداری بین خطاهای بین زبانی (تداخل زبان اول) و محیط غیرفارسی زبان وجود دارد. این مسئله درستی نسخه میانی از تحلیل مقابله ای را اثبات می کند. داده های این جستار می تواند به عنوان راهنمایی برای پژوهشگران در نگارش فرهنگ واژگان و اصطلاح های خطاهای زبانی به کار گرفته شود.