عملکرد دهیاران

عوامل متعددی در کارآمدی دهیاران مؤثر است، یکی از این عوامل پایگاه اجتماعی آنان است. در این پژوهش پایگاه اجتماعى دهیاران در سه بعد سن، سواد و منزلت اجتماعی مورد بررسى قرار گرفته است. روش تحقیق به لحاظ هدف توصیفی – تحلیلی است. بنا به ماهیت دادها از آزمون تحلیل واریانس (Anova) استفاده گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن توسط تعدادی از متخصصان این حوزه و پایایی گویه ها نیز با آلفای کرونباخ سنجیده شد. جامعه آماری شامل 11 روستای بالای 50 خانوار با 1537 خانوار است که از طریق فرمول کوکران 267 سرپرست خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. یافته هاى تحقیق نشان داد که: بین عملکرد و سن دهیاران تفاوت معنی داری وجود دارد؛ بدین معنی که دهیاران در گروه های سنی40 - 30، نسبت به بقیه گروه های سنی عملکرد بهتری (بیشتری) داشته اند. همچنین بین عملکرد و سواد دهیاران نیز تفاوت معنی داری وجود دارد. دهیاران دارای مدرک لیسانس نسبت به بقیه دهیاران با مدرک پایین تر از لیسانس موفق تر بوده و عملکرد بیشتری داشته اند، اما بین عملکرد و منزلت اجتماعی (لایه های پایین، متوسط و بالا) دهیاران نسبت دو شاخص فوق (سن و سواد)، تفاوت معنی داری کمتر مشاهده شده است، با وجود آن دهیارانی که به لحاظ منزلت اجتماعی در لایه های متوسط جامعه قرار دارند؛ در قیاس با دیگر لایه ها عملکرد بهتر (بیشتر) داشته اند.

افزایش جمعیت به همراه گسترش رفاه اقتصادی و تغییر الگوی مصرف، بحران جدیدی به نام پسماند را در سکونتگاه های روستایی به وجود آورده است. بنابراین، حفظ محیط زیست سکونتگاه های روستایی (از بعد زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی) از طریق عوامل ساختاری (نهاد مدیران محلی) اهمیت بسیاری دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر عملکرد دهیاران بر مدیریت پسماند سکونتگاه های روستایی در بخش ساربوک از شهرستان قصرقند است. روش شناسی این پژوهش از نظر ماهیت، توصیفی تحلیلی (همبستگی) و از لحاظ هدف کاربردی با استفاده از شیوة مطالعة کتابخانه ای اسنادی و پیمایشی برای پاسخ گویی به پرسش های تحقیق است. از جامعة آماری تحقیق، 212 سرپرست خانوار روستایی در 15 روستای دارای دهیاری به کمک فرمول کوکران با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. داده ها و اطلاعات پژوهش با کمک پرسشنامه گردآوری شدند و برای تحلیل آنها از روش های آماری (میانگین، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون چندمتغیره) در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل عملکرد دهیاران بر مدیریت پسماند سکونتگاه های روستایی نشان دادند که شاخص های مربوط به جمع آوری و نگهداری (51/0)، حمل ونقل (467/0)، دفع نهایی (43/0) و مشارکت (324/0) در بالابردن کیفیت عملکرد دهیاران تأثیر فراوانی دارند؛ اما متأسفانه شاخص تفکیک و بازیافت (148/0) هیچ گونه اثرگذاری مثبتی بر کیفیت عملکرد دهیاران در سطح منطقه نداشته است. بررسی عملکرد مدیران محلی بر مدیریت پسماند سکونتگاه های روستایی بخش ساربوک به تفکیک روستا نیز نشان داد که روستای ساربوک (مقدار آمارة 803/0) و حمیری (مقدار آمارة 648/0) در رتبه های اول و دوم دارای میزان عملکرد و اثرگذاری بالا و رضایت بخشی هستند.

فضای سبز یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع و دارای ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی است. اتصال جامعه به اکوسیستم برای انعطاف پذیری سیستم های اجتماعی محیطزیستی بسیار مهم است. هدف از این مطالعه تحلیل عملکرد دهیاران روستایی در راستای فضای سبز روستایی و شناسایی چالش های پیش روی آنها است. این پژوهش از نوع کاربردی-توسعه ای و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و اکتشافی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل روستاهای دارای دهیاری در دهستان سررود جنوبی شهرستان بویراحمد است. در این تحقیق برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده مستقیم استفاده شده است. برای این منظور با استفاده از فرمول کوکران تعداد 380 نفر به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. در نهایت اطلاعات گردآوری شده با استفاده از روش کدگذاری در نرم افزار مورد ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده، از نظر ساکنین عملکرد دهیاران در زمینه پارک ها و بوستان های روستایی با میانگین 36/1 در سطح پایینی قرار دارد و وضعیت موجود سکونتگاه ها نسبت به استانداردهای موجود پارک های روستایی از جایگاه بسیار ضعیفی برخوردار است. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد وضعیت موجود سکونتگاه ها از نظر پارک های روستایی نسبت به استاندارد موجود در وضعیت ناپایداری قرار دارند. به طور کلی از نظر ساکنین مهمترین عواملی که باعث عدم موفقیت دهیاران در زمینه مدیریت فضای سبز روستایی شد می توان به پایین بودن سطح سواد دهیاران، عدم آشنایی روستاییان با وظایف خود و دهیاران، نبود سیستم نظارتی و ارزشیابی و طایفه ای بودن انتخاب دهیار اشاره کرد.

هدف از پژوهش حاضر شناسایی معیارها و شاخص های کلیدی عملکرد دهیاران استان سمنان می باشد. در این راستا، در مرحله نخست به مطالعات کتابخانه ای و جستجو در سایت های علمی معتبر پرداخته شد و در مرحله بعدی مصاحبه با 30 نفر از خبرگان، شامل دهیاران و همکاران بخشداری استان سمنان صورت گرفت. سپس محقق به دسته بندی و تلفیق معیار ها و شاخص ها پرداخته و درنهایت موارد تنظیم شده در اختیار همان نمونه آماری قرار گرفت تا معیارها و شاخص های شناسایی شده مورد بازنگری، اصلاح و تأیید نهایی قرار گیرد. در نهایت شش معیار توسعه ای-عمرانی؛ اجتماعی و فرهنگی؛ خدماتی؛ زیست محیطی؛ اقتصادی؛ و اداری-حرفه ای با شاخص های مربوطه شناسایی شد.

هدف از پژوهش حاضر، اولویت بندی شاخص های کلیدی عملکرد دهیاران استان سمنان می باشد. در این راستا، در مرحله نخست به واسطه مطالعات کتابخانه ای، جستجو در سایت های علمی معتبر و در نهایت مصاحبه با 30 نفر از خبرگان، شامل دهیاران و همکارن بخشداری استان سمنان، شاخص های کلیدی عملکرد دهیاران استان سمنان شناسایی، سپس با هدف رتبه بندی آنها درخت سلسله مراتبی تشکیل و براساس آن پرسشنامه AHP طراحی شد و در اختیار همان 30 نفر خبرگان در مرحله قبلی، قرار گرفت. پس از حصول داده های اولیه مستخرج از پرسشنامه ها به تشکیل ماتریس های مقایسه زوجی برای معیارها در سطوح مختلف پرداخته شد و براساس روش مجموع سطری وزن های نسبی هریک از مولفه ها در زیرمعیار مربوط به خود محاسبه و براساس آنها رتبه بندی شدند. در گام بعد، با ضرب کردن اوزان نسبی در وزن های نسبی معیارهای مربوط در سطوح بالاتر، وزن سطحی هر یک از مولفه ها نیز به دست آمد. براساس نتایج به دست آمده: 1) بعد توسعه ای و عمرانی با وزن نرمال 0.309 از بیشترین اولویت برخوردار بود. 2) بعد اجتماعی و فرهنگی با اهمیتی برابر 0.230 در اولویت دوم قرار داشت. 3) بعد خدماتی با وزن نرمال 0.195 در درجه سوم اولویت قرار داشت. 4) بعد زیست محیطی با وزن نرمال 0.156 در اولویت چهارم قرار داشت. 5) بعد اقتصادی با وزن نرمال 0.062 در اولویت پنجم قرار داشت و 6) بعد اداری و حرفه ای با وزن نرمال 0.044 نیز از کمترین اهمیت برخوردار بود.

مقدمه: امروزه سکونتگاه های روستایی و برنامه ریزی برای امر توسعه، خصوصاً توسعه روستایی با توجه به جایگاه آنها در توسعه ملی و منطقه ای جغرافیایی مطرح می باشند. همانطور که در شهرها الزام به مدیریت شهری یک امر ضروری به شمار می آید، در روستاها چه در قالب توسعه ملی و چه در قالب توسعه منطقه ای مدیریت روستایی نیز که در قالب دهیاری ها مطرح می شود، می تواند بعنوان زمینه ساز امر توسعه روستاها مفید و سازنده باشد. هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش بررسی و ارزیابی عملکرد دهیاری ها در روند مدیریت روستایی می باشد و سعی بر این بوده است که نقش دهیاری ها به عنوان مدیران روستایی در سطح خرد مورد مطالعه قرار گیرد. روش شناسی تحقیق: این پژوهش توصیفی - تحلیلی می باشد، در گام نخست از مطالعات کتابخانه ای - اسنادی و سپس در ادامه کار جهت دستیابی به اهداف تحقیق مطالعه میدانی صورت گرفته است. ابزار پژوهش نیز پرسشنامه مربوط به دهیاران و سرپرست خانوار به طور جداگانه می باشد. با توجه به بررسی مقدماتی بعمل آمده تعداد کل خانوارهای ساکن در 10روستای مورد مطالعه(بر حسب موقعیت جغرافیائی) 3207 خانوار است که ابتدا بوسیله فرمول کوکران حجم نمونه ای برابر 343 نفر برآورد گردید. برای تجزیه تحلیل داده های پرسشنامه نیز از نرم افزار spss استفاده شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: در قلمرو کوچ نشینان دهستان خرارود شهرستان خدابنده مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها و بحث: یافته ها نشان می دهد از دیدگاه دهیاران و خانوارها تغییرات چشمگیری در بهبود وضعیت هر یک از گویه های اجتماعی، اقتصادی و محیطی کالبدی مرتبط با توسعه روستا را بعد از تشکیل دهیاری ها به وجود آمده است. با توجه به آزمون فریدمن بیشترین عملکرد دهیاران مربوط به بعد کالبدی-محیطی و بعد مربوط به بعد اجتماعی و اقتصادی می باشد. نتایج: با شکل گیری و تشکیل دهیاری ها، تسهیلات و امکانات زیادی برای روستائیان فراهم شده که این عامل در  توسعه روستایی رضایت بخش بوده و نقش بسزایی در آن خواهد داشت.

دهیاریازنهادهایجدیددرتوسعهروستایی استکهدردهه یاخیرجهتادارهومدیریتتوسعهروستایی ایجادشدهاست. اگرتوسعهبرمبنانیازمردمانجامشود،مناسب تروصحیح ترخواهدبودکه اینکاردرسطحمحلیتوسطدهیاری هاانجامگردید.ازاینرودهیاربهعنواننمایندهدولتدرروستاهاونهادهای مردمیومحلینقشبسزاییدرحلوفصلمشکلاتومسایلروستاییانبهدولتبرعهدهدارد. هدف تحقیق حاضر که در دهستان استرآباد شمالی شهرستان گرگان صورت گرفته است، بررسی میزان تأثیر مشارکت و عملکرد دهیاران در توسعه اجتماعی و کالبدی روستاها است. برای رسیدن به این هدف از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل 4 روستای دارای دهیاری فعال در این دهستان با 595 خانوار است که براساس فرمول کوکران، حجم نمونه 210 نفر انتخاب شده است. ابزار تحقیق، پرسش نامه بوده که روایی آن براساس نظر گروهی از متخصصان تأیید گردید، و برای تعیین میزان پایایی مقیاس اصلی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ به میزان (0.86) استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSSتجزیه و تحلیل شدند. در تحلیل داده ها برای بررسی رابطه معنی دار بودن بین عملکرد دهیاران و توسعه اجتماعی و فرهنگی و کالبدی روستاها از آزمون تی تک نمونه ای و تی زوجی استفاده گردید. و برای تعیین رتبه توسعه روستاها را در زمینه های اجتماعی و کالبدی در قبل و بعد از مشارکت و عملکرد دهیاران از آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهند که میزان توسعه روستاها در زمینه های اجتماعی و کالبدی بعد از مشارکت و عملکرد دهیاران بیش از حد متوسط است. و همچنین در هر دو شاخص اجتماعی و کالبدی- زیست محیطی توسعه روستاها با مشارکت دهیاران در روستاها رابطه معنی داری در سطح 99 درصد دارد. و مؤلفه های کالبدی- زیست محیطی بعد از مشارکت دهیاران با میانگین 5.12 بیشترین رتبه را درتوسعه روستاها از مشارکت و عملکرد دهیاران را به خود اختصاص داده است.