میانه روی و اعتدال

ارائه الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت، در گرو بسترسازی و تمهید مقدماتی جهت نیل به رشد و توسعه پایدار است. نظام حقوقی اسلام نیز بی توجه به سیر پیشرفت مسلمانان نبوده، پشتوانه های محکم فقهی را برای ایجاد انگیزش و وصول به این مطلوب در نظر گرفته است. تأثیر این انگیزش تا جایی است که برپایة همین پشتوانه های ارزشمند، علی رغم فشارهای خصمانة اقتصادی دشمنان جهت فروپاشی انقلاب اسلامی ایران، با رهبری امام راحل به عنوان فقیهی نواندیش، پایه اقتصاد کشور از حالت مصرف زدگی زمان طاغوت، به سوی رفتار صحیح مصرف، رهنمون گشت تا زمینة سرمایه گذاری، خودکفایی، تولید ملی، رشد و توسعة پایدار فراهم گردد. از آنجاکه تفکر و اندیشة امام نقشه راه وکلید بسیاری از مسائل کشور در نظر گرفته می شود، در شرایط حساس کنونی نیز، یکی از پیش شرط های لازم و پیشگیرانه که از طریق آموزش و فرهنگ سازی، باید به حفظ آن جهت نیل به توسعة پایدار، مبادرت ورزیم، رعایت اصول حاکم بر مصرف جامعه اسلامی است. این نوشتار بر آن است تا پیوند مؤثر بین رعایت رفتار مصرفی صحیح و رشد و توسعة پایدار را تشریح نموده و مستندات فقهی انگیزش حرکت برای آحاد جامعه را در این راستا تبیین نماید. بدیهی است اعتقاد به مبانی ایمانی دینی همچون اصل پذیرش ولایت الهی، کرامت ذاتی انسان و هدفمندی حیات وی در جهت آخرت، باعث شکل دهی نگرش جدیدی در مقوله مصرف شده و موازین فقهی ای همچون حرمت اسراف و تبذیر و جریان برخی قواعد، همچون نفی سبیل و اعانه بر اثم و عدوان، می تواند انگیزش حمایت از تولید داخلی و حرکت به سوی رشد و توسعة پایدار را فراهم آورد.

با پیدایش آیین زرتشت، تکامل در فکر و اندیشه ایرانیان بر پایه و دستورات و داده های این فرزانه تاریخ به وقوع پیوست که در آن برابری انسان، آزادی او و نقش گفتار، کردا و پندار نیک به صورت پایه های اصلی زندگی ایرانیان درآمد و موجب گسترش خردورزی در جامعه ی ایران گردید. خودباوری و احترام به خواسته های فردی و اجتماعی گسترش یافت و موجبات پیشرفت و تکامل جامعه را در درون شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و روانی فراهم کرد. ایرانیان در این آزمون تاریخی که بر پایه پرسش و پاسخ بنیاد نهاده شده بود به ایجاد زندگی شاد و عشق و محبت برای همه ی مردم و به ویژه در محدوده جغرافیایی خود همت کردند و تربیت فرزندان خود را بر پایه خودشناسی گذاشتند تا بر پویایی جامعه بیفزایند به خانه و خانواده و گروه های قومی و نژادی احترام گذاشته و روابط جهان را بر پایه عدالت اجتماعی و مبارزه با جهل و جهالت در بین تمام انسان ها استوار کردند و معتقد بر این بودند که تمدن های بشری همگرا است و از واگرایی ها بدور شدند و عدالت و امنیت و آزادی را حق تمام مردم و برای همه آن ها خواستند و به آزادی انسان در تفکر و اندیشه پای بند و به خواسته هایش احترام فوق العاده قائل بودند.