مطالب مرتبط با کلیدواژه

معقول بالعرض


۱.

نقد و بررسی دیدگاه استاد حائری یزدی (ره) دربارة مسئلة اتحاد عاقل و معقول (با ابتنا بر جستارهای فلسفی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اتحاد عاقل و معقول فنا اضافة اشراقی حائری یزدی دینانی معقول بالذات معقول بالعرض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۴ تعداد دانلود : ۷۰۳
از آن مدد می گیرد، استاد حائری یزدی هم در کاوش های عقل نظری و نیز در مقاله ای که در کتاب جستارهای فلسفی چاپ شده است، به طور مبسوط در بیان و تحلیل برهان، کوشیده است. اما بیانات ایشان در زمینة اتحاد، که در جایی به نقد مرحوم رفیعی قزوینی پرداخته اند، مورد نقد دیگر اندیشمندان قرار گرفته است؛ در این مقاله به بررسی دیدگاه آقای حائری با محوریت مقالة ایشان پرداخته و نشان داده می شود که بیانات ایشان خالی از مناقشه نیست.
۲.

نقد و بررسى دیدگاه مهدى حائرى یزدى در مسئله اتحاد عاقل و معقول با ابتنا بر کاوش هاى عقل نظرى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اتحاد عاقل و معقول وجود رابطى برهان تضایف معقول بالذات معقول بالعرض اضافه اشراقى اضافه مقولى

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه اندیشه های فلسفی در ایران معاصر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات کتابشناسی
تعداد بازدید : ۹۲۸ تعداد دانلود : ۷۷۰
برهان تضایف یکى از براهینى است که صدرالمتألهین در اثبات نظریه اتحاد عاقل و معقول بدان متمسک مى شود. این برهان در آثار حکماى پس از صدرالمتألهین مورد بررسى و مناقشات بسیار قرار گرفت، عده اى آن را در جهت اثبات اتحاد مذکور، ناتمام دانستند و عده اى دیگر بر تمامیت آن اصرار ورزیدند. در این میان، مهدى حائرى یزدى، که به نظر مى رسد برهان مذکور را پذیرفته و در نوشته هاى خویش به صورت مبسوط به تحلیل و بررسى آن پرداخته، که در این مقاله دیدگاه هاى ایشان در «کاوش هاى عقل نظرى» مورد بررسى قرار مى گیرد.
۳.

تفسیر ایدئالیستی از معرفت شناسی حکمت متعالیه بر پایه فاعلیت ذهن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صدرالمتألهین عاقل عین خارجی معقول بالذات معقول بالعرض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۴۸
نگارندگان در این مقاله معتقدند در فلسفه صدرا مرجعیت عالم خارج شأنیت معرفتی خود را در مقام بالعرض از دست می دهد و صرفاً نقش تلنگری را ایفا می کند تا عاقل، معقولی را که از سنخ خویش است -یعنی معقول بالذات- از روی عین خارجی انشا کند و از طریق آن، به عالم علم پیدا کند. ساحت معرفتی در اختیار معقول بالذات که واقعیت علم است، قرار می گیرد و عالم خارج با استفاده از تعیناتی که عاقل در وعای ذهن ایجاد می کند، شناخته می شود و حیث مطابقت عین و ذهن و حلول صورت و نقش بستن آن بر نفس زیر سؤال می رود. نگارندگان در این مجال می کوشند با کمک گرفتن از معرفت شناسی کانتی -که در آن حیث ذهن در تکوین معرفت نقش محوری را به عهده دارد- تفسیری ایدئالیستی از اندیشه ملاصدرا ارائه دهند. اگر عاقل در اندیشه صدرا به لحاظ معرفتی مقدم بر عالم خارج قرار بگیرد و عالم خارج تنها از طریق تعینات عقل شناخته شود، دیگر حالت تطابق مستقیم عین و ذهن و مرجعیت عین خارجی نسبت به نفس، منتفی خواهد شد. رویکرد صدرالمتألهین به عالم بُردار معرفتی سنتی جهان اسلام را زیر و رو می کند؛ چراکه بردار با صدرا از معقول به واقع حرکت می کند نه بر عکس. اصالت از آن عاقل است و عین تنها شأن معرفتی خود را از آن وام می گیرد.