درمان های روان شناختی

زمینه: در سال های اخیر، روان شناسان و روان پزشکان در زمینه اختلال سلوک به دنبال ارزیابی و کارایی مداخله های روان شناختی بوده اند. در این خصوص، فراتحلیل با یکپارچه کردن نتایج حاصل از انجام پژوهش های مختلف، میزان اندازه اثر روش های درمان را مشخص می کند. هدف از پژوهش حاضر نیز ارزیابی میزان اثرگذاری مداخله های روان شناختی بر کاهش نشانه های اختلال سلوک با استفاده از الگوی پژوهشی فراتحلیل است. روش: به این منظور از فراتحلیل به عنوان یک فن آماری جهت تعیین، جمع آوری، ترکیب و خلاصه کردن یافته های پژوهشی مرتبط با درمان های مؤثر بر اختلال سلوک استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل پژوهش های انجام شده در ایران در حوزه درمان های مؤثر بر اختلال سلوک است و نمونه آماری شامل پژوهش های انجام شده در این حوزه در داخل ایران است. به این منظور 13 پژوهش که از لحاظ روش شناختی مورد قبول بود، انتخاب و فراتحلیل روی آن ها انجام گرفت. ابزار پژوهش چک لیست فراتحلیل بود. یافته ها: نتایج نشان داد میزان اندازه اثر درمان های روان شناختی بر کاهش نشانه های اختلال سلوک (p<0/001) برابر با 94/0 است که معادل 51/5 =D است و بر اساس جدول تفسیر کوهن به معنی اندازه اثر بزرگ یا بالا است. نتیجه گیری: بنابراین می توان گفت بر اساس نتایج این فراتحلیل درمان های روان شناختی بر کاهش و درمان نشانه های اختلال سلوک در کودکان و نوجوانان تأثیر بالایی داشته است.

زمینه و هدف: اختلال نافرمانی مقابله ای الگویی از لج بازی، نافرمانی و رفتار خصومت آمیز و دشمنی نسبت به بزرگترها است. درمان های متفاوتی تاکنون برای این اختلال استفاده شده اند که در گستره ی روان شناختی و آموزشی هستند. هدف پژوهش حاضر بررسی فراتحلیل اثربخشی این الگوهای آموزشی و روان شناختی است. روش: در مطالعه حاضر از روش فراتحلیل به عنوان یک فن آماری جهت تعیین، جمع آوری، ترکیب و خلاصه کردن یافته های پژوهشی مرتبط با این الگوها استفاده شد. از بین همه پژوهش های انجام شده در ایران در بازه زمانی سال های 1387 تا 1395 مقالاتی که دارای حجم مناسبی بوده و از لحاظ روش شناختی مانند جامعه، حجم نمونه، روش تحقیق، روش نمونه گیری و ابزار اندازه گیری مورد پذیرش بودند در این پژوهش گنجانده شدند که در نهایت 15 پژوهش حایز ملاک های پژوهش بودند. ابزار پژوهش شامل چک لیست فراتحلیل بود که توسط محقق ساخته شد و از روش اندازه اثر کوهن برای دست یابی به مقدار ارتباط کلی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میزان اندازه اثر کلی این 15 مطالعه تحت مدل ثابت برابر با 361/0 است که بر اساس تفسیر ملاک کوهن، مقدار بالایی است. نتیجه گیری: باتوجه به اثربخشی بالای مداخلات روان شناختی و آموزشی می توان گفت که مداخلات آموزشی و درمان های روان شناختی می توانند در کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای سهم عمده ای داشته باشند.