تدریس علوم تجربی

هدف این پژوهش بررسی تأثیر تدریس علوم تجربی با استفاده از الگوی مدیریت آموزش، بر یادگیری خودراهبر دانش آموزان سال سوم راهنمایی است. روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی بوده و با استفاده از طرح دو گروهی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه انجام شد. در این پژوهش دو کلاس شامل 68 دانش آموز از مدرسه راهنمایی پسرانه فردوسی نسیم شهر (واقع در شهرستان بهارستان از توابع استان تهران) به عنوان نمونه در دسترس مشارکت داشتند. از این دو کلاس، یک کلاس 34 نفری به عنوان گروه آزمایش و یک کلاس 34 نفری به عنوان گروه گواه انتخاب شدند. گروه آزمایش با استفاده از الگوی مدیریت آموزش و گروه گواه از روش سنتی در 12 جلسه ی 75 دقیقه ای آموزش دیدند. مدت این دوره شش هفته و محتوای آن فصل 6 کتاب علوم تجربی بود. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ی سنجش خودراهبری فیشر و همکاران (2001) شامل 41 گویه بود که روایی آن با استفاده از نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (82/0) مورد تأیید قرار گرفت. جهت تحلیل داده های آماری از شاخص های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی مستقل و تحلیل کواریانس) استفاده شد و نتایج پژوهش نشان دادند که بین مقدار خودراهبری دانش آموزان دو گروه آزمایش و گواه در یادگیری علوم تجربی تفاوتی معنادار وجود دارد. بنابراین، استفاده از الگوی مدیریت آموزش به دلیل ایجاد محیط یادگیری جذاب، تعاملی و مشارکتی می تواند نتایجی بهتر را نسبت به الگوهای متداول در رسیدن به هدف مهم خودراهبری دانش آموزان در یادگیری داشته باشد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل و مؤلفه های مؤثر بر کیفیت عملکرد نومعلمانِ دانش آموخته شیمی در فرایند تدریس علوم تجربی دوره اول دبیرستان می باشد. روش پژوهش کیفی و از نوع داده بنیاد است. جامعه آماری شامل کلیه نومعلمان دانش آموخته شیمی و مدرسانِ دانشگاهِ فرهنگیان و همچنین متخصصان حوزه آموزش علوم تجربی در آموزش و پرورش بود. نمونه پژوهش روش نمونه گیریِ هدفمند انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش کدگذاری اِسمیت استفاده شد. روایی پژوهش از روش بازآزمایی اعضاء بدست آمد. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل و مؤلفه های مؤثر بر کیفیت عملکرد نومعلمان برای تدریس علوم تجربی، حاوی پنج بُعد و بیست و هفت مؤلفه است که به ترتیب اهمّیّت شامل: برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان، میزان آگاهی از مفاهیم علوم و دانشِ آموزشِ محتوا، میزان توانایی در تدریس، فعالیت ها و توسعه حرفه ای، امکانات و محتوای درسی می باشد. در نتیجه برای دستیابی به کارایی مؤثر نومعلمان، بازنگری و ساماندهی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان و رفع نارسایی هایِ موجود، پایش و پژوهش در شیوه های کارآمد کارورزی، تنظیم هِرم اعضای هیأت علمی دانشگاه، متناسب سازیِ برنامه درسی با توسعه و پیشرفت علم و فناوری، گسترش و اصلاح نگرشِ نو معلمان نسبت به روش ها و فنون تدریس در بهبود و اثر بخشی برکیفیت آموزشی نیاز است.