مهدویت و انتظار

هدف اصلی پژوهش حاضر، یافتن پاسخ این پرسش است که در محتوای کتاب های منتخب دروس معارف اسلامی دانشگاه ها تا چه اندازه به موضوع مهدویت و انتظار توجه شده است. با بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهشی، روش توصیفی (غیر آزمایشی) با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا برگزیده شد. محتوای کتاب های منتخب دروس معارف اسلامی دانشگاه ها به عنوان نمونه پژوهش با استفاده از سازه تعیین شده در شش گویه تحلیل می شوند. عمده ترین نتایج پژوهش بیان گر آن است که در مجموع 99بار به گویه های مؤلفه مهدویت و انتظار توجه شده که میزان آن در کتاب های معارف اسلامی 2 و 1 به ترتیب 98 و 2بار است، اما در کتاب های انقلاب اسلامی، اخلاق اسلامی و تاریخ اسلام، هیچ فراوانی مشاهده نشد. با توجه به فرض یکسان بودن فراوانی گویه های درون یک مؤلفه از آزمون مجذور K استفاده شده است که نتایج محاسبه نشان می دهد بین فراوانی مشاهده شده و فراوانی مورد انتظار در توجه متوازن به مؤلفه ها تفاوت معناداری وجود دارد؛ بدین صورت که گویه ویژگی نایبان امام زمان(عج) و شرایط حکومت اسلامی در عصر غیبت ۴۱ درصد اهمیت و آثار ظهور حضرت مهدی(عج) ۲۲درصد، مباحث مربوط به آشنایی و ضرورت انتظار امام زمان(عج) ۱۳ درصد، ویژگی های حضرت مهدی(عج) ۱۱درصد، احادیث و روایت های نقل شده از امامان(علیهم السلام) و بزرگان دین ۸ درصد و زندگی نامه امام زمان(عج) ۴.۴ درصد فراوانی را به خود اختصاص داده اند. در بین کتاب های مورد بررسی، کتاب بینش اسلامی 2 با 98 مورد فراوانی، بیشترین میزان توجه، و سایر کتاب های منتخب بدون هیچ فراوانی، کمترین میزان توجه را به مفاهیم مرتبط با مهدویت داشته اند.

پژوهش حاضر، با هدف مشخص کردن مبانی قرآنی تربیت مهدوی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تدوین و با روش کتابخانه ای به صورت تحلیل محتوا انجام شده است. در این نوشتار، ضمن تبیین مفهوم هویت اخلاقی فرد منتظر، راهکارهای تسهیل کننده پرورش هویت اخلاقی نوجوانان در خانواده، محیط آموزشی و رسانه، مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت شکل گیری هویت اخلاقی نسل منتظر و مهدی یاور در زمینه سازی ظهور و توجه به پرورش هماهنگ سه بعد؛ شناختی، عاطفی و رفتاری در آن؛ راهکارهای تسهیل کننده شکل گیری هویت اخلاقیِ منتظر، در سطح محیطی ارائه می شود. به سبب اهمیت و نقش اساسی نظام خانواده، آموزش و پرورش و رسانه، برای به کارگیری هریک از نهاد های یادشده، برای پرورش هویت اخلاقی نسل منتظر، براساس دیدگاه روان شناسی راهکارهایی ارائه می دهد. در این پژوهش گزاره های ارزشی مربوط به تربیت مهدوی با مبنا قراردادن آیات قرآن کریم، در راستای شکل گیری جامعه اسلامی تبیین شده است.