تجربه جستجوی اطلاعات

هدف : هدف پژوهش حاضر، شناخت تأثیر تجربه جستجوی اطلاعات، دانش موضوعی، و زبان کاربر، بر رفتار توقف جستجوی اطلاعات در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز است. روش پژوهش : پژوهش حاضر از نظر هدف، بنیادی، و از نقطه نظر روش شناسی، پژوهشی کمی است. نمونه مورد مطالعه، بر اساس پژوهش های مشابه، 80 دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز بود. دانشجویان دو وظیفه ساده و دو وظیفه پیچیده را به زبان های فارسی و انگلیسی در موتور کاوش گوگل جستجو کردند. تراکنش های آنها توسط نرم افزار کمتازیا ضبط شد. سطح تجربه جستجوی کاربران، با استفاده از پرسشنامه ای برگرفته از پرسشنامه سواد اطلاعاتی قاسمی (1385) تعیین شد. پس از تأیید روایی صوری پرسشنامه، محاسبه پایایی آن بر اساس ضریب آلفای کرونباخ، مقدار 75/0 را به دست داد. بر اساس نمره کسب کرده از این پرسشنامه، کاربران در سه گروه با تجربه کم، متوسط، و زیاد قرار گرفتند. همچنین دانش موضوعی کاربران از موضوع وظایف، در دو سطح «فاقد دانش موضوعی یا دانش اندک»، و «دانش متوسط یا زیاد» تعیین شد. با مشاهده چندین باره فایل های ثبت تراکنش کاربران با سامانه، توقف جستجوی اطلاعات کاربران در هر وظیفه، در دو نوع توقف خوب (به دلیل یافتن پاسخ) و بد (به دلیل ناکامی در یافتن پاسخ) تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های تی گروه های مستقل، تحلیل واریانس یک راهه، و یو مان-ویتنی، و نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد با افزایش سطح دانش موضوعی کاربر، نرخ توقف خوب به طور معنا داری افزایش و نرخ توقف بد، کاهش یافته است. همچنین مشاهده شد که نوع توقف جستجو، در کاربرانی با سطوح مختلف تجربه جستجو، تفاوت معنا داری دارد. نتایج آزمون تعقیبی نیز نشان داد با افزایش سطح تجربه جستجو، نرخ توقف خوب افزایش  و نرخ توقف بد، کاهش یافته است. در نهایت، بالاتر بودن رتبه میانگین نوع توقف جستجوی اطلاعات در جستجو به زبان فارسی، حاکی از بیشتر بودن توقف خوب و کمتر بودن توقف بد، در جستجو به زبان فارسی است. نتیجه گیری : با توجه به تأثیر تجربه جستجو، زبان کاربر، و دانش موضوعی بر نوع توقف جستجوی اطلاعات، اتخاذ تدابیری چون برگزاری کارگاه های آموزش مهارت ها و فنون جستجوی اطلاعات، لحاظ نمودن عامل زبان کاربر در مدل های داده ای سامانه های توصیه گر شخصی سازی شده، بهره گیری از سامانه های بازیابی بین زبانی، و شخصی سازی سامانه های بازیابی اطلاعات، به منظور پیشنهاد پرسش ها و ارائه نتایج، متناسب با سطح دانش کاربران، توصیه می شود.