معناشناختی طبیعی

در پژوهش حاضر قصد داریم آن دسته از ضرب المثل های فارسی و انگلیسی را که در آن ها از اندام واژه ها استفاده شده است، مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. اندام واژه ها یکی از حوزه های واژگانی محسوب می شوند که در مطالعات رده شناختی مورد توجه قرار می گیرند. در پژوهش حاضر نیز از شیوه معنی شناختی طبیعی فرازبانی (ویرزبیکا، 2007) که یک نظریه رده شناختی است به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. در این نظریه، اندام واژه ها به صورت رده شناختی مورد بررسی قرار گرفته و در قالب دو دسته از جهانی های مطلق و تقریبی اندام واژه ها در زبان های دنیا معرفی شده اند. در پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن این دو جهانی رده شناختی، فرضیه ای مبنی بر اینکه بسامد جهانی های مطلق اندام واژه های نظریه ویرزبیکا (2007) در ضرب المثل های فارسی و انگلیسی بالاتر از جهانی های تقریبی اندام واژه های این نظریه است و از طرف دیگر، بسامد مجموع جهانی های این نظریه نیز در ضرب المثل های این دو زبان بالاتر از بسامد سایر اندام واژه ها خواهد بود، شکل گرفته است. چنین فرضیه ای بر این مبنا شکل گرفته است که عناصر بی نشان، اصلی و جهانی در هر زبانی بیشتر کاربرد عام یافته و در فرهنگ کشور نفوذ می کنند؛ در نتیجه، جهانی های مطلق بیش از جهانی های تقریبی اندام واژه ها و مجموع این جهانی ها بیش از سایر اندام واژه ها در ضرب المثل های هر زبانی نفوذ می کنند. نتایج پژوهش در بخش ضرب المثل های فارسی نشان می دهد که فرضیه پژوهش مبنی بر بیشتر بودن میزان کاربرد جهانی های مطلق از جهانی های تقریبی اندام واژه ها در ضرب المثل های رد می شود چراکه نتایج به گونه ایست که نمی-توان تمایز مشخصی میان میزان کاربرد جهانی های مطلق و تقریبی در ضرب المثل های فارسی قائل شد. نتایج مربوط به بررسی داده های انگلیسی نیز نتایج مشابهی را در پی دارد. نتایج بررسی مقابله ای دو زبان نیز حاکی از آن است که در انگلیسی همانند فارسی تمایز چشمگیری میان میزان کاربرد جهانی های مطلق و تقریبی (ویرزبیکا، 2007) وجود ندارد و هر دو جهانی ذکر شده تقریبا به گونه ای مساوی در هر دو زبان به کار رفته اند. از طرف دیگر، نتایج حاصل نشان داد که کاربرد جهانی های مطلق و تقریبی اندام واژه ها در ضرب المثل های هر دو زبان لزوما بیش از سایر اندام واژها نیست.