شبه وندها: شواهدی از زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زبان پژوهی سال ۱۶ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۵۳
151 - 171
حوزههای تخصصی:
شواهد و نمونه هایی در زبان فارسی مشاهده می شود که می توان این سازه ها را شبه وند یا نیمه وند و یا وندواره نامید. در حالی که این سازه ها در فارسی به تنهایی نیز به کار می روند و کاربرد مستقل دارند در الصاق به واژه های دیگر مانند وندهای اشتقاقی عمل می کنند و تغییر معنایی حاصل می شود. این شبه وندها به هر پایه ای الصاق نمی شوند و پایه به لحاظ معنایی لازم است واجد شرایطی باشد که پذیرای شبه وند باشد. این شبه وندها زمانی که به عنوان تکواژ آزاد یا واژه ای مستقل در جملات و عبارات به کار می روند بسامد بیشتری دارند و محدودیت فوق در سطح گروه و جمله اعمال نمی شود. تعدادی از شبه وندهای پرکاربرد فارسی در این مقاله بررسی می شود اما این پژوهش شامل همه شبه وندهای موجود در فارسی امروزی نیست. پژوهش حاضر از نوع همزمانی است و تغییرات تاریخی را بررسی نمی کند با این پیش فرض که محتمل است این شبه وندها در مسیر تغییرات زبانی مبدل به وند شوند. نمونه های این مقاله غالباً از فارسی گفتاری هستند و شامل هر دو پیش شبه وندها و پس شبه وندها می شوند. و در واقع در فارسی هر دو نوع مشاهده می شوند. پژوهش حاضر وجود شبه وندها را با ویژگی های مختص به خود در فارسی امروزی مانند برخی از زبان های دنیا به اثبات می رساند سازه هایی که جایگاه بینابینی واژه از یکسو و وند از سوی دیگر دارند در حالی که هر دوی آنها را شامل می شوند.