شعر دوره سلجوقی

در این جستار، بیست و یک بیت از دیوان انوری بر اساس یکی از کهن ترین دست نویس های دیوان وی، یعنی نسخه کتابخانه مجلس که تاریخ تحریر آن (680 ه .ق.) است، تصحیح شده است. مصححان پیشین در تصحیح دیوان انوری، این دست نویس کهن و معتبر را در اختیار نداشته اند؛ لاجرم از بسیاری ضبط های اصیل و صواب آن نیز بی بهره بوده اند. به همین سبب در این جستار سعی شده است برخی اشکالات و تصحیفاتی که معنای متن اصلی را به نوعی تحت الشعاع قرار داده، تا حدود زیادی دیگرگون کرده است، تصحیح شود و از پرداختن به اختلافات جزئی نسخه ها که فایده ای ندارد، پرهیز شود.

لامعی گ رگ انی از شعرای دربار سلجوقی در قرن پنجم هجری است که در شعرش غالب اختصاصات سبک خراسانی قابل مشاهده است. در مقاله حاضر به بخش عمده ای از این خصیصه ها در بُعد صورت و محتوا اشاره شده است. سؤال اصلی این پژوهش این است که مهم ترین ویژگی های صوری و محتوایی شعر لامعی کدام اند و برجسته ترین تفاوت ها و تشابه های شعر این شاعر در مقایسه با شعر اقران خود کدام است. برای پاسخ به این پ رس ش در بخ ش مرب وط ب ه وی ژگ ی ه ای ص وری، خصیصه های دستوری، نوشتاری و واژگانی شعر لامعی به همراه نحوه به کارگیری فنّ تشبیه در شعر این شاعر با ذکر شواهد مربوط بیان شده است و در ادامه در بخش دوم، به مهم ترین ویژگی های محتوایی شعر لامعی از قبیل تلمیح و اقسام آن (تلمیحات قرآنی و غیرقرآنی)، نحوه نگ رش شاع ر ب ه آیی ن زردشت و پیروان آن، بازتاب سخن ان حکیم ان ه و نمون ه های ی از تصویرآفرینی های معنایی بدی ع و خ اص شاعر اشاره شده است. بررسی نحوه تقلید و تتبع از شعر شاعران عرب و نیز اقتباس و اخذ مضمون از شعرای پیشین زبان فارسی توسط لامعی، از دیگر مباحث این بخش است. کلیدواژه ها: لامعی گرگانی، شعر سبک خراسانی، شعر دوره سلجوقی، بررسی صوری و محتوایی.