مراکز انتظامی

در ارائه خدمات شهری، توجه به برخی اصول ازجمله اصول پدافند غیرعامل در ساختارها، سبب افزایش کارایی سیستم شهری در راستای ارائه خدمات بهتر به شهروندان و همچنین توسعه شهر پایدار می شود. بر طبق اهداف اصول پدافند غیرعامل که پیشگیری و کاهش مخاطرات طبیعی و انسانی است و همچنین قابلیت های مهم GIS درزمینهٔ برنامه ریزی و تصمیم گیری بهتر، این پژوهش به تحلیل فضایی-مکانی مراکز انتظامی در شهر بیرجند بر اساس اصول پدافند غیرعامل پرداخته است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی می باشد. روش جمع آوری داده ها به دو صورت کتابخانه ای و مطالعات پیمایشی می باشد. تکنیک مورداستفاده در تحلیل، نیز فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، مبتنی بر نظر کارشناسان و مقایسه زوجی بین شاخص ها، 17 معیار و گزینه های هر معیار در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. نتایج نشان داد که بیش از 45.89 درصد از سطح شهر بر اساس اصول پدافند غیرعامل مناسب و بسیار مناسب می باشد. به طورکلی وضعیت مکانی-فضایی مراکز انتظامی در شهر بیرجند تقریباً مطلوب است. بااین وجود برای افزایش کارکردی بهتر این مراکز، در برخی موارد نیاز به بازنگری و تغییرات می باشد.

برخلاف دستیابی به فناوریهای عظیم در قرن گذشته زمین لرزه همچنان مهارنشدنی به نظر میرسد. وقتی زلزله ای رخمی دهد شهر به صورت یک سیستم از آن تأثیرمی پذیرد و به عبارتی عناصر شهری نه تنها خود از تکان زلزله و سایر آثار جانبی آن متأثر میشوند بلکه در عمل متقابل سیستمی سایر عناصر شهری را تحت تأثیر قرارمی دهند. یکی از مهمترین این عناصر شبکه معابر می باشد؛ معابری که با توجه به طول و عرضشان سبب انسداد مسیرها میشوند و ممکن است پس از وقوع زلزله اختلالاتی را در امدادرسانی و تخلیه اضطراری افراد ایجادنماید. به همین منظور در پژوهش حاضر به ارایه مدلی برای ارزیابی خسارات و آسیب پذیری معابر شهر کرمان پرداختیم. همچنین با توجه به موقعیت مراکز انتظامی میزان انسداد طولی و عرضی هر مرکز را به دست آورده ایم. روش تحقیق در این پژوهش، بر اساس روش و ماهیت توصیفی می باشد و بر اساس هدف نیز کاربردی است. جامعه آماری شامل تمامی خیابانهای اصلی و فرعی شهر کرمان میباشد. به منظور به دستآوردن مسیرهای مناسب نقشه های تهیه شده حاصل از GIS شهر کرمان استفاده شدهاست. پس از انجام بررسیهای لازم و به دست آوردن نتایج حاصل از GIS میزان انسداد طولی و عرضی هر کلانتری و میزان کارایی آنها پس از وقوع زلزله مشخص گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میزان انسداد طولی و عرضی هر کلانتری در هر منطقه متفاوت میباشد. بعضی از مراکز در انسداد بالا قراردارند به همین منظور میتوانند در امدادرسانی اختلالاتی را به وجود آورند.

برنامه ریزی راهبردی مقوله ای است که هدف آن ارائه برنامه ای مدون و جامع با توجه شرایط درونی و بیرونی سازمان است. در این نوع برنامه ریزی با شناسایی، بررسی و ارزیابی وضعیت سازمان، راهبردهای متناسب با شرایط سازمان ارائه می شود. برنامه ریزی راهبردی به ویژه برای مراکز انتظامی که وظیفه ایجاد و گسترش امنیت را در جامعه دارند، حائز اهمیت فراوانی است، به طوری که در صورت فقدان چنین برنامه ای، این مراکز عملکرد مناسب و چندان مفیدی نخواهند داشت؛ بر این اساس، در این پژوهش به شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید مراکز انتظامی شهر مشهد و ارائه راهبردهایی با استفاده از تکنیک های SWOT و QSPM پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که موقعیت جاری مراکز انتظامی شهر مشهد در حالت تهاجمی قرار دارد؛ از این رو این مراکز باید از نقاط قوت و فرصت موجود در مراکز خود استفاده کرده تا بتوانند بر نقاط ضعف و تهدید پیشروی فائق آیند.

مراکز انتظامی به دلیل نقش مهمی که در پشتیبانی و برقراری نظم و امنیت در زمان قبل و بعد از وقوع بحران دارند، می بایست کمترین خسارات و تلفات را متحمل شوند تا در زمان بعد از بحران، بهینه ترین عملکرد را از خود بروز دهند. هدف اصلی این پژوهش شناسایی و ارزیابی معیارهای برنامه ریزی و طراحی مراکز انتظامی شهر پردیس با رویکرد پدافندغیرعامل می باشد. روش به کاررفته در این پژوهش به دلیل استفاده هم زمان از روش های کمی و کیفی جزو روش های ترکیبی به شمار می رود. به منظور استخراج معیارها و ارزش گذاری شاخص های مؤثر در پژوهش، از روش اسنادی و کتابخانه ای و به منظور ارزیابی و وزن دهی به شاخص ها، از روش آنتروپی و تاپسیس  استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش، از بین چهار مرکز انتظامی موجود در شهر پردیس، کلانتری شهید حججی واقع در فاز یکم، بیشترین امتیاز را از بین (۲۳) شاخص برنامه ریزی و طراحی از منظر پدافندغیرعامل کسب کرد و کلانتری شهید عباس دوران واقع در فاز هشتم، آخرین رتبه را به خود اختصاص داد. از بین شاخص های به کاررفته در مدل، بیشترین ضریب اهمیت به ترتیب متعلق به فاصله از ایستگاه های آتش نشانی، فاصله از مراکز حساس و فاصله از مراکز اقتصادی می باشد و کمترین وزن به شاخص های نسبت ارتفاع به عرض، نسبت طول به عرض و جنس نما اختصاص دارد.

پدیده ی گرد و غبار از مهم ترین پدیده های جوی مخرب و موثر در تغییرات آب و هوایی است، بنابراین شناخت ویژگی های آن از نظر فراوانی، مکان و زمان رخداد دارای اهمیت است، بدین جهت در این نوشتار به منظور ارزیابی و پایش مکانی و زمانی رخداد پدیده های مرتبط با گرد و غبار در شهرهای ایران از 85 ایستگاه همدید در بازه زمانی مشترک 20 ساله و از روشهای تحلیل آماری استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که پدیده ی غبار(هیز) با کد 05 در نواحی ساحلی خلیج فارس دارای بیشینه فراوانی سالانه است و پیش از ظهر از فراوانی بیشتری نسبت به پس از ظهر برخوردار است، بیشینه و کمینه رخداد فصلی آن به ترتیب تابستان و زمستان است. پدیده ی گرد و خاک با کد 06 در غرب کشور دارای بیشترین رخداد است و بیشینه و کمینه رخداد فصلی آن بترتیب تابستان و پاییز است، پدیده ی گرد و خاک بلند شده اطراف ایستگاه با کد 07 در شرق کشور دارای بیشترین فراوانی است. پدیده های طوفان ماسه یا گرد و خاک سبک، متوسط و شدید با کدهای 30 تا 35 بیشترین فراوانی رخداد در شرق کشور دارد و هنگام پس از ظهر دارای بیشترین فراوانی رخداد است. پدیده ی رعد و برق توام با توفان گرد و خاک یا توفان شن با کد 98 در ایستگاه ایرانشهر دارای بیشترین فراوانی رخداد است و در سایر ایستگاه های کشور بندرت رخ می دهد. بنابراین مطالعه ی کدهای هوای مرتبط با گرد و غبار به طور جداگانه سبب آشکارسازی تفاوت های زمانی و مکانی آنها می گردد و در شناخت مخاطرات محیطی شهرها و مناطق مختلف کشور دارای اهمیت است.

نواحی حاشیه نشین ، نواحی هستند که ویژگی های خاص ممتدی در ابعاد کالبدی، اقتصادی، محیطی، اجتماعی و فرهنگی را دارا هستند. این نواحی خودرو و بدون برنامه ریزی بوده و عموما به سبب وجود ویژگی های مطرحی از جمله چالش های اقتصادی ، گروه های جمعیتی ، مهاجرت ها ، بافت های بدون برنامه ریزی و ارگانیک از سطح امنیت پایینی برخوردار هستند و چالش هایی را در تامین امنیت برای نیروی انتظامی ایجاد کرده اند. شهر بومهن نیز از جمله نواحی بوده که با پدیده حاشیه نشینی درون شهری روبه رو بوده است. ویژگی های خاص شهر بومهن چه از ابعاد محیطی و چه اقتصادی و کالبدی سبب گشته تامین امنیت در شهر توسط نیروی انتظامی با مشکل روبه رو شود. از این رو هدف این مقاله مکان گزینی مراکز انتظامی در نواحی حاشیه نشین شهر بومهن بوده تا با توجه به متغیر های تاثیر گذار بر مکان گزینی مناطق مساعد برای ایجاد مراکز انتظامی در شهر بومهن جانمایی شود. این پژوهش از نوع کاربردی-نظری و روش پژوهش آن به صورت توصیفی-تحلیلی بوده بدین منظور پس از استخراج متغیر ها به وسیله مطالعه اسناد مربوطه و تنظیم پرسشنامه فازی و استفاده از روش سلسله مراتب فازی(FAHP) و نرم افزار GIS نقشه های مفهومی تولید و روی هم گذاری شد .با روی هم گذاری لایه ها مناطق محدوده خیابان باهنر در شمال جاده دماوند و محدوده خیابان عسگری در جنوب جاده دماوند محدوده های مناسب برای ایجاد مراکز انتظامی در شهر بومهن بوده است.

زمینه و هدف: شیوع جرائم ازجمله مسائل و مشکلات در توسعه گردش گری ساحلی است و تحلیل فضایی جرائم به شناسایی الگوی توزیع جرائم، کشف کانون های جرم خیز و در نتیجه کاهش میزان جرائم در نوار ساحلی کمک می کند. هدف پژوهش حاضر تحلیل الگوی توزیع فضایی جرائم و شناسایی کانون های جرم خیز و بررسی ارتباط فضایی آن با مراکز گردش گری و مراکز انتظامی به منظور تسهیل و بهینه سازی مدیریت انتظامی و کاهش جرائم در سواحل استان مازندران است.روش: در ابتدا با استفاده از روش های آمار فضایی و تراکم کرنل الگوی توزیع فضایی جرائم، مراکز گردش گری و مراکز انتظامی در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. سپس با روش رگرسیون ارتباط فضایی بین میزان جرائم با مراکز گردش گری و مراکز انتظامی در نرم افزار ادریسی ترست بررسی شده است.یافته ها: مطابق نتایج، جرائم، مراکز گردش گری و مراکز انتظامی با الگوی خوشه ای در سواحل استان مازندران توزیع شده اند و دارای توزیع شرقی – غربی هستند. هم چنین کانون های اصلی جرائم در شهرهای بابلسر، فریدونکنار، محمودآباد، نور- علمده، نوشهر- چالوس، تنکابن- خرم آباد و رامسر؛ کانون های اصلی مراکز گردش گری در شهرهای بابلسر، نوشهر- چالوس و کتالم- سادات شهر-رامسر و کانون اصلی مراکز انتظامی در شهرهای نوشهر- چالوس واقع شده است. هم بستگی بین توزیع فضایی جرائم و مراکز گردش گری 87/0 است که نشان می دهد مراکز گردش گری نقش ویژه ای در ایجاد جرائم در سواحل استان مازندران دارند. هم چنین هم بستگی بین توزیع فضایی جرائم و مراکز انتظامی نیز 8/0 است که نشان می دهد مکان استقرار مراکز انتظامی تا حد زیادی با توزیع فضایی جرائم و کانون های جرم خیز انطباق دارد.نتیجه گیری: ایجاد پلیس گردش گری در سواحل به عنوان یک اقدام مؤثر در کاهش میزان جرائم و تقویت امنیت گردش گران در مناطق ساحلی به عنوان پیشنهاد اصلی پژوهش حاضر ارائه می شود.