زیست دیجیتال

فناوری های نوین ارتباطی و فضای مجازی به قدری گسترش پیدا کرده اند که گروههای سنی پایین نیز درگیر آن هستند و به نوعی کاربر آن محسوب می شوند. در این مطالعه به نحوه مواجهه کودکان با اینترنت و نوع استفاده از آن پرداخته شده است. این مطالعه به روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است و به ابعاد مختلف استفاده از اینترنت توسط کودکان پرداخته است. یافته های این مطالعه نشان داد که 22.4 درصد کودکان و نوجوانان گفته اند در اینترنت هیچ احساس امنیتی ندارند و احساس امنیت 42.5 درصد آن ها کم است. در مقابل 33.4 درصد احساس امنیت زیاد یا خیلی زیاد دارند. 56.4 درصد کودکان و نوجوانان کاربر اینترنت گفته اند از پروفایل شخصی خودشان استفاده می کنند. در مقابل 42 درصد فاقد پروفایل شخصی هستند. طبق نتایج آزمون های آماری، پسرها (59.9 درصد)، بیش از دخترها (54.7 درصد)، نوجوانان 13 تا 17 سال (59.4 درصد)، بیش از کودکان 9 تا 12 سال (55.7 درصد) و همچنین کودکان و نوجوانان ساکن در مناطق شهری (59.3 درصد)، بیش از هم سالانشان در مناطق روستایی (50.1 درصد) دارای پروفایل شخصی هستند. 16 درصد کودکان و نوجوانان کاربر اینترنت، نمی دانند دکمه مسدودکردن اینستاگرام چیست و 39.1 درصد ازاین گزینه استفاده کرده اند. 23.2 درصد از گزینه گزارش در اینستاگرام اطلاعی ندارند و 23 درصد از این گزینه استفاده کرده اند. با توجه به یافته های مطالعه حاضر، توجه به آموزش و تربیت کودکان در حوزه استفاده درست از اینترنت هم از سوی خانواده ها و هم از سوی نهادهای آموزشی و تربیتی ضرورت بسیاری پیدا می کند.

استفاده فراگیر از فناوری در میان کودکان و نوجوانان، موضوعات مرتبط با زیست دیجیتالی آن ها را به یک مسأله عمومی نوین تبدیل کرده است. این مسأله، ذینفعان مختلفی از جمله والدین، مربیان، حامیان حقوق کودک، شرکت های فناوری و سیاست گذاران را درگیر کرده است. هر کدام از این ذینفعان، دیدگاه ها و نگرانی های خاص خود را در مورد فضای مجازی و نحوه سیاست گذاری برای آن دارند. این مطالعه با هدف شناسایی ذینفعان اصلی سیاست گذاری فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان و تمایلات آن ها به عدم قطعیت های موثر در سیاست گذاری این حوزه، به تحلیل محتوای 356210 توییت در 8 ماه منتهی به مرداد 1402 پرداخته است. برای این منظور، از روش های تحلیل مضمون و تحلیل شبکه اجتماعی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که 5 گروه ذینفع اصلی در فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان وجود دارند: والدین، مربیان، حامیان حقوق کودک، شرکت های فناوری و سیاست گذاران. این ذینفعان در 6 موضوع اصلی با یکدیگر گفتمان می کنند: دسترسی به منابع آموزشی، ارتباط جهانی، خلاقیت و خودبیانگری، سواد و مهارت های دیجیتال، آزار و اذیت و قلدری سایبری، خطرات حفظ حریم خصوصی، اعتیاد دیجیتال و سلامت روان. بر اساس نتایج، سه جفت عدم قطعیت تأثیرگذار بر سیاست گذاری عبارتند از: عدم قطعیت حامیان حکمرانی جهانی در مقابل حامیان حکمرانی محلی، عدم قطعیت حامیان دسترسی آزاد به اطلاعات در مقابل حامیان امنیت اطلاعات، و عدم قطعیت حامیان بازار آزاد در مقابل حامیان مداخله دولت. تنوع ذینفعان و دیدگاه های آن ها در مورد فضای مجازی، چالشی مهم برای سیاست گذاران است. سیاست گذاران باید با در نظر گرفتن این تنوع، به دنبال راهکارهایی برای ایجاد تعادل بین منافع و نگرانی های مختلف باشند.