ژئوپلیتیک بنادر

کد ژئوپلیتیکی یک کشور اولویت های راهبردی و راه های دستیابی به آنها را مشخص می کند. این کدها، شامل تعریفی از منافع یک دولت، شناسایی تهدیدهای خارجی برای آن منافع، پاسخ برنامه ریزی شده به چنین تهدیداتی و بازنمایی های ژئوپلیتیکی برای آن پاسخ است. پروژه های سرزمینی اتصال، جزء لاینفک کدهای ژئوپلیتیکی سیاست خارجی قدرت های بزرگ را تشکیل می دهند که اقتصاد سیاسی را در لایه های سرزمینی تزریق می کنند. نظم جهانی قرن بیست و یکم، متاثر از راهروهای حمل و نقل و شبکه های اتصال بندری و زیرساختی از طریق تعریف پروژه های ژئوپلیتیکی است. پروژه عظیم یک کمربند یک جاده چین، کانون ژئوپلیتیکی شبکه های اتصال جهانی است که قدرت های دیگر، کدهای خود را با توجه به آن در سطوح گفتمانی و فیزیکی تعیین می کنند. ما در این مقاله نشان می دهیم که کدهای ژئوپلیتیک اتصال، از سطوح محلی تا جهانی امتداد می یابند تا رقابت نوین را در گذار ژئوپلیتیکی قرن بیست و یکم به سمت یک نظم نوین شکل دهند. از این رو، در پاسخ به ابتکار بلندپروازانه چین، کدهای ژئوپلیتیک قدرت های بزرگ را که به صورت جداگانه، پویا و یا هماهنگ تنظیم شده اند بررسی می کنیم. در پایان راهکارهایی را برای سیاست خارجی ایران در راستای ایفای نقش ژئوپلیتیکی «اتصال» در نظم جهانی پیش رو ارائه می کنیم.

سواحل به عنوان محل تلاقی خشکی و دریا در جهان ارزش فراوانی پیدا کرده اند. از سواحل، تحت عنوان دروازه های اقتصادی به سوی بازارهای بین المللی و خط مقدم شکوفایی اقتصادی یا به عبارتی ورود توسعه به پسکرانه یاد می شود؛ مهم ترین ویژگی های مناطق ساحلی، دوری زیاد آنها از مرکز جغرافیایی سرزمین اصلی است که این دوری به واسطه کارکرد های بندری و اثر گذاری فضایی بنادر می تواند تا حدود زیادی متعادل شود. بنادر مکان های ژئواستراتژیک و مکمل های افزاینده قدرت ملی کشورها محسوب می شوند. امروزه توسعه بنادر و رقابت های بندری به یک موضوع مورد علاقه مطالعات ژئوپلیتیکی تبدیل شده است. این مقاله با بهره گیری از رویکرد توصیفی – تحلیلی در پی تبیین مفهوم رقابت بندری و ابعاد آن می باشد. یافته های مقاله نشان می دهد که بنادر در معرض رقابت ژئوپلیتیکی قرار دارند که این رقابت ها بر شبکه قدرت جهانی اثر گذار هستند. به عبارت دیگر نقش ژئوپلیتیکی بنادر در ساختار قدرت جهانی با کارکردهای رقابت آمیز منعکس می شود. در نتیجه بنادر به طور پیوسته با پسکرانه های سرزمینی خود ارتباط متقابل دارند و در صورت امکان اثرگذاری بر فرآیند رقابت و تداوم مثبت این تأثیر، منجربه ارتقاء جایگاه بندر و گسترش حوزه نفوذ می شوند.