بافته های داری

حکومت گورکانیان هند به انحاء گوناگون با ادوار پادشاهی ایران تماس فرهنگی داشته است.  روابط نزدیک دو کشور در دوره صفویان اگرچه در ظاهر سیاسی بود؛ اما تأثیر شگرفی در سطوح فرهنگی گذارد. طرح گلستان تزویجی از دولایه شبکه ای و دسته گل های چیده شده در ردیف های افقی است. پی جویی علل فراوانی این طرح از ورای روابط فرهنگی ایران و هند هدف اصلی پژوهش است. چه عواملی موجبات رونق طرح «گلستان» در سده دوازدهم هجری در ایران را فراهم نموده است؟ تاریخ هنر ایران به روایت شواهدی تصویری پذیرش الگوهای «دیگری» و بومی سازی آن را در وجوه فرهنگ «خودی» گواهی می دهد. از آن میان الگوهای «گل وبوته» ازجمله تلاقی های فرهنگی است. گمان می رود دفعه نخست اهداء قطعاتی از پارچه های غیاث الدین نقش بند طرح بافته های دستگاهی هندی را متحول نمود و بار دوم با ورود منسوجات هندی در عصر نادری، الگوی «گل وبوته ای» رونق یافت. پژوهش از انواع کیفی بوده و روشی توصیفی- تحلیلی را در بستری تاریخی اتخاذ نموده است. گردآوری اطلاعات کتابخانه ای بوده است. یافته ها حاکی از رجعت الگوی «گل وبوته» از عصر صفوی و از خلال منسوجات «غیاث» به هند و سپس بازگشت به بافت فرهنگی ایران دارد. از نگاهی دیگر نظرگاه از دید پرنده در قالی باغی به دید ناظر استحاله یافته است.

کارخانه قالی اعتماد، موجب تغییرات شگرفی در تاریخ فرش قزوین شد. تولیداتی که در دو دهه نخست قرن چهاردهم شمسی نام قزوین را در بین خریداران قالی دستباف مطرح نمود. وجود نقشه ها و چند تخته قالی از کارخانه اعتماد حاوی اطلاعات ارزشمندی است. کندوکاوی در وجوه بینامتنی قالی اعتماد در بستر تاریخی هدف اصلی مقاله پیش رو است. با این پرسش که «ویژگی های کیفی و بصری نقشه های قالی اعتماد محفوظ در موز ه شهر قزوین چگونه قابل تحلیل است؟» به نظر می رسد با وجود بافندگان گوناگون از اقصی نقاط ایران در کارخانه اعتماد، قالی های تولید شده به سبکی منحصر بفرد خلق شده اند و نوآوری در طراحی مشهود است. جهت نیل به نتیجه پژوهش که ماهیتی کیفی دارد. ارتباط اقلیم و تأثیر آن بر شکل گیری نقوش غیرقابل انکار است. انگور و پسته به عنوان دو محصول مهم باغستان های سنتی قزوین، منبع ترسیم برگ تاک و گل های خوشه ای پسته ای بوده اند. در میان تمام نمونه های برجای مانده در موزه و سایر موارد مشاهده شده، ختایی ها از فراوانی بیشتری نسبت به اسلیمی ها برخوردار بودند. طیف رنگی در قالی های اعتماد وسیع بوده و قالیچه ای با موضوع آزمونه رنگ قالی اعتماد بیانگر بهره مندی از بیست و یک رنگ در تولیدات کارخانه بوده که دلالت بر شاخصه های تولیدات کارخانه اعتماد دارد.