بازتاب مضامین عرفانی در مثنوی تازه یافت شده ظهیرکرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
عرفان اسلامی سال ۱۷ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۶
131 - 152
حوزههای تخصصی:
ظهیر کرمانی، شاعر و ادیب شیعی در قرن دوازدهم هجری- قمری در کرمان می زیست. از این شاعر چهار اثر باقی مانده است: مثنوی،گلشن ظهور، مجمع البحرین، وامق و عذرا. مثنوی وی به اشتباه در نسخه های خطی در مدخل دیوان از آن یاد شده است، مشتمل بر 8743 بیت است. بیشتر ابیات ظهیر محتوایی اخلاقی و دینی دارند. زبان شاعر تا حد زیادی ساده و روان و قابل درک است ظهیر در درک و دریافت مطالب عرفانی در مرحله شناخت ابتدا از عقل کمک می گیرد. زهد و ریا و تزویر و گناه را سدّ راه کمال و شناخت انسان می داند که برای برداشتن این موانع، کنترل نفس را متذکر می شود. ریاکاری را در نظر انسان های واقع بین مردود می داند و زهد را سلاح کنترل نفس می داند و خلوص و صداقت انسانی را در مقابل توبه سپری جهت تکامل روح بشر قرار می دهد. سپس برای تکامل روح، فراتر از عقل و با بال عشق مراحل سیر و سلوک را طی می کند. وی نماینده صدق و یقین است و برای زیستن حقیقی و رضایت خداوند متعال تلاش می کند؛ شخصیتی است که با سلاح زهد، در لایه های حجاب و تنهایی، خداوند را شاهد و ناظر عمل خود می داند و در فرصت های حساس می هراسد و نه می گوید و این روی گردانی، نتایج و پیامدهای زیادی دارد. توبه را بازگشت از گناه و جبران خلاف می داند. معتقد است آنکه به راه هدایت می رود به مقصد می رسد و هرکه ضلالت یا نفاق را برگزیند سرانجامی جز ناکامی و رسوایی نخواهد داشت.