فضای سایبری

هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی و رتبه بندی شاخص های حوزه جغرافیایی مدیریت فضای مجازی مؤثر بر جلوگیری از فعالیت های زیان بار ارتباطات فضای سایبری از دیدگاه اساتید دانشگاه بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و در زمره تحقیقات توصیفی-پیمایشی قرار می گیرد. جامعه آماری شامل تمامی اساتید مطرح حوزه برنامه ریزی و مدیریت دانشگاه فرهنگیان تهران است. ابتدا با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 15 نفر از اساتید به عنوان نمونه ای که در سال تحصیلی 1403-1402 در دانشگاه فرهنگیان تهران مشغول به تدریس بودند، انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته سنجش تاثیر شاخص های حوزه جغرافیایی مدیریت فضای مجازی است. بین شاخص های کارکردی حوزه جغرافیایی مدیریت فضای مجازی از نظر رتبه بندی اختلاف معناداری وجود دارد. بر اساس نتایج حاصل شده، طبق نظر اساتید دانشگاه فرهنگیان تهران از بین عوامل موثر به ترتیب عامل «وابستگی هرچه بیشتر الکترونیک به شبکه سایبر، دگرگونی ساختار قوای نظامی و ارتشی سایبری، قابلیت اثرگذاری بر ساختارهای سیاسی کشور، مدیریت تولید نرم افزارها، مرکزیت حضور موتورهای اصلی جستجو» بیشترین تاثیر را بر جلوگیری از فعالیت های زیان بار ارتباطات فضای سایبری دارند(p≤0/005)

تهدیدات امنیتی نوین همچنین مفهوم امنیت موسع، امروزه چالش های فراوانی را پیش روی بازیگران منطقه ای قرار داده است. در این بین، فضای سایبری طی دهه گذشته تبدیل به یکی از مهم ترین میدان های نبرد شده است. فضای سایبری در کنار فرصت های بی شماری که برای بشر ایجاد می کند، درعین حال خالق تهدیدات نوین و چالش های جدی برای امنیت جوامع انسانی نیز است. اسرائیل با درک اهمیت فضای مذکور، هم در نقش محافظ امنیت و جبران کننده ضعف های ژئوپلیتیکی و هم در نقش عامل بازدارنده و تهاجمی، علاوه بر سرمایه گذاری های شگرف مادی و انسانی، راهبردهای منظم و دقیقی در رابطه با آن تدوین کرده است. این پژوهش درصدد است که با مطالعه اسناد راهبردی اسرائیل در حوزه سایبر، به سؤال «فضای سایبر چه نقشی در راهبردهای نظامی اسرائیل بازی می کند؟» پاسخ دهد. باتوجه به یافته های پژوهش، اسرائیل با ایجاد همکاری های نزدیک میان نهادهای نظامی- امنیتی و شرکت های فعال خصوصی در حوزه امنیت سایبری و با تعریف کردن آن ها زیر یک چتر واحد توانسته حوزه آفندی و پدافندی خود را توأمان پوشش دهد و همچنین تا حد زیادی تهدیدات این حوزه ها را کنترل و اقدام به خلق بازدارندگی سایبری کند. اسرائیل در چهار بعد اقتصادی، نظامی- اطلاعاتی، اجتماعی و سیاسی به صورت تفکیک شده راهبردهای سایبری خود را طرح ریزی کرده است. همچنین اسرائیل توانسته با توانایی های خود در حوزه سایبر، اشراف اطلاعاتی، جاسوسی و خرابکاری خود را در منطقه و جهان بسط و گسترش دهد.