قطبیت های گفتمانی

عرصه سیاست، عرصه تضاد ها و منازعات ایدئولوژیکی است که در مسیر تثبیت دید گاه های گفتمانی در جامعه رخ می دهد. پژوهش حاضر در صدد است با بررسی قطبیت های گفتمانی «خودی» و «غیر خودی»، بر ساخت ایدئولوژیِ خاصی را پی بگیرد. در همین ارتباط، مصاحبه دکتر محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت یازدهم، در برنامه تلویزیونی «دید در شب» به عنوان پیکرهه پژوهشیِ مطالعه حاضر انتخاب و به مدد رویکرد «مربع ایدئولوژیک» ون دایک، در قالب تحلیلِ گفتمانِ انتقادی، مورد تحلیل و بررسی واقع شد. آنچه پر واضح است، ظریف، قطبیت «خودی ها» را با صفات مثبت و قطبیت «غیر خودی ها» را با صفات منفی توصیف می کند؛ اما در پاسخ به این پرسش که حصول به هژمونی از طریق بر ساخت قطبیت های جناحی و گفتمانی چه پیامد ها و آسیب های اجتماعی را در بر خواهد داشت، استدلال شد که چنین وضعیت های بر ساخت گرایانه ای، جامعه را با تکثّر و آشوب زدگی هویت های سیاسی-اجتماعی مواجه می کند و افرادِ اجتماعی را بر حسب منافع سیاسی از یک قطبیت به قطبیت دیگر منتقل می کنند.