کتابخانه های تخصصی سلامت خانواده

دسترسی و استفاده از اطلاعات سلامت نقش مهمی در ارتقای سطح سلامت جامعه دارد ]4-1[. به عبارت دیگر، اطلاعات سلامت می تواند در پیشگیری از بیماری ها، بهبود خدمات سلامت[5-2]. کاهش هزینه های درمان بیماران ]7-6 [، افزایش اعتماد به نفس بیماران در روند درمان و افزایش کیفیت مراقبت های پزشکی کمک شایانی نماید ]5[. با توجه به تأکید سازمان بهداشت جهانی مبنی بر دسترسی همگان به اطلاعات سلامت ]8[، لازم است، زیرساخت های لازم در این زمینه چه از بعد امکانات و تجهیزات و چه از بعد نیروی انسانی فراهم گردد. کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی به عنوان متخصصان اطلاعات سلامت، علاوه بر کمک به متخصصان حوزه سلامت ]9[، در ارتباط با خانواده ها نیز وظایف ویژه ای بر عهده دارند. امروزه در جامعه با وجود حجم عظیم اطلاعات در رسانه های مختلف، دسترسی خانواده ها به مواد خواندنی آسان فهم در حوزه سلامت و کمک به آن ها در درک این اطلاعات، از طرف هیچ انجمن یا سازمانی حمایت نمی شود. به نظر می رسد، راه اندازی کتابخانه تخصصی سلامت خانواده و یا مجموعه های تخصصی در کتابخانه های عمومی با اهداف و وظایف خاص می تواند این امر خطیر را محقق نماید. هدف اصلی از راه اندازی این کتابخانه ها یا مجموعه ها، فراهم نمودن امکان دسترسی خانواده ها به اطلاعات سلامت معتبر و موثق، متناسب با سطح سواد، فرهنگ وجنسیت آن ها و نیز توانمند ساختن آنان در درک و بکارگیری این اطلاعات در رفع نیازهای سلامت خود است. در این مقاله به کارکردهای این کتابخانه ها یا مجموعه های تخصصی و نیز نقش کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی در این کتابخانه ها پرداخته می شود. کارکردهای کتابخانه ها یا مجموعه های تخصصی سلامت خانواده کتابخانه ها یا مجموعه های تخصصی سلامت خانواده دارای کارکردهای ذیل هستند: کمک به کاهش هزینه های درمانی بیماران با تجویز اطلاعات سلامت مناسب برای انجام خودمراقبتی و مدیریت فرایند درمان توسط بیمار؛ دسترسی مطمئن خانواده ها به انواع اطلاعات سلامت معتبر متناسب با نیاز واقعی، در اشکال و محمل های مختلف؛ استفاده خانواده ها از دانش و تجارب کتابداران پزشکی به عنوان مشاوران اطلاعات سلامت در انتخاب منابع اطلاعاتی مفید در حوزه سلامت؛ کمک به افزایش دانش سلامت خانواده ها و به تبع آن پیشگیری از بسیاری از بیماری ها؛ تغییر سبک زندگی کنونی خانواده ها به سبک زندگی اسلامی – ایرانی با استفاده از اطلاعات سلامت مبتنی بر آموزه های دینی؛ افزایش سواد سلامت خانواده ها و توانمندساختن آن ها در دریافت، ارزیابی و کاربرد اطلاعات سلامت؛ کمک به افزایش میزان مطالعه در سطح جامعه با معرفی سازمان ها، نهادها و مراکزمعتبر و فعال در حوزه سلامت به افراد مختلف به ویژه بیماران. وظایف کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی در این نوع کتابخانه وظایف کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی عبارتند از: شناسایی، تهیه و ارائه منابع اطلاعاتی سلامت، متناسب با نیاز های مختلف خانواده ها؛ معرفی رسانه های سلامت محور مجازی مانند وب سایت ها، وبلاگ ها و شبکه های اجتماعی برای پاسخگویی به نیازهای جدید خانواده ها؛ برگزاری کارگاه های آموزش سواد سلامت و سواد رسانه ای برای خانواده ها؛ استفاده از رسانه های گروهی مانند رادیو، تلویزیون و روزنامه ها برای تبلیغ خدمات کتابخانه های سلامت محور؛ تهیه بروشورها، جزوه ها و منابع اطلاعاتی آسان فهم به منظور ترویج پیام های بهداشتی برای کاربران کتابخانه ها؛ مشاوره اطلاعاتی به سایر کتابخانه ها (عمومی، آموزشگاهی و...) در تهیه منابع مفید در حوزه سلامت؛ ارائه خدمات اطلاعات سلامت متناسب با گروه های خاص ( معلولان، کودکان و نوجوانان، کهنسالان، زنان باردار و...)؛ مشاوره اطلاعاتی به خانواده ها و نیز، معرفی منابع در زمینه تأمین سلامت روحی، روانی و جسمی دانش آموزان در فرایند تحصیل. با توجه به نقش کتابخانه های عمومی در ارائه خدمات اطلاعاتی به گروههای مختلف جامعه، لزوم توجه به ارائه خدمات اطلاعات سلامت به خانواده ها نیز امری ضروری به نظر می رسد. با توجه به توانمندی و قابلیت های ویژه کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی در ارائه خدمات اطلاعات سلامت به افراد جامعه در فضای آلوده اطلاعات، به ویژه در حوزه بهداشت و سلامت، لزوم بهره گیری از خدمات این کتابداران در کتابخانه های تخصصی این حوزه احساس می شود. بنابراین، راه اندازی کتابخانه های تخصصی سلامت خانواده به صورت مستقل و یا به عنوان خدمتی تخصصی در کتابخانه های عمومی، با هدف تامین نیازهای اطلاعاتی خانواده ها در حوزه سلامت امری ضروری و ...