طرح های خودکفایی

در ادبیات توسعه و برنامه ریزی، «ارزشیابی» یکی از ضرورت های فرایند برنامه ریزی محسوب می شود. بدون انجام این فرایند، برنامه ریزی و تصمیم گیری نه تنها کامل نیست، بلکه پویایی را از تصمیم گیری بهینه و فرایند بازخورد توسعه پایدار حذف می کند. با توجه به اهمیت موضوع و برای اصلاح طرح های آتی تصمیم گیری و برنامه ریزی توسعه پایدار، ارزشیابی بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. اگرچه آثار این طرح ها می تواند مثبت یا مطلوب و یا بالعکس منفی یا نامطلوب باشد.کمیته امداد امام خمینی (ره)، یکی از نهادهایی است که اقدام به اجرای طرح های خودکفایی، از جمله طرح های کشاورزی، خدماتی، صنعتی در روستاها در 35 روستای شهرستان فسا کرده است. هدف نوشتار حاضر، ارزشیابی آثار طرح های خودکفایی کمیته امداد امام خمینی (ره) در بخش های مرکزی و نوبندگان شهرستان فسا می باشد، تا میزان موثر بودن طرح ها در توسعه، به ویژه پس از «مشارکت» مورد توجه قرار گیرد. بر اساس چنین هدفی، فرضیه مقاله عبارت است از: وجود رابطه معنی دار بین طرح های اجرا شده کمیته امداد امام خمینی (ره)، و مشارکت مددجویان. در این مقاله، آثار طرح های خودکفایی کمیته امداد با توجه به فرضیه مطرح شده با دو شاخص وضعیت مشارکت مددجویان (در دودوره قبل و بعد از اجرای طرح های خودکفایی) مورد سنجش قرار گرفته است. روش شناسی مقاله توصیفی و تحلیلی بوده و با استفاده از شیوه پانل، وضعیت مشارکت مددجویان قبل و بعد از اجرای طرح ها، مورد بررسی قرار گرفته است. که نتایج بررسی ها نشان دهنده آن است، که فرضیه با ضریب اطمینان 95% مورد پذیرش است.

بحث توانمندسازی همواره به عنوان یکی از مباحث مهم زنان سرپرست خانوار مطرح بوده است. هدف کلی این پژوهش، بررسی تاثیر طرحهای خودکفایی کمیته امداد امام (ره) بر توانمندسازی زنان سرپرست خانوار استان کهگیلویه و بویراحمد است. چارچوب نظری پژوهش براساس نظریه های تواناسازی ساراالانگه و فیترمن، حمایت اجتماعی کسل، طرد اجتماعی آمارتیاسن و سیلور، نظریه فمنیستی لیبرال و نظریه رفاه اجتماعی استوار است. برای گرد آوری داده های پژوهش از دو شیوه اسنادی و میدانی به روش پیمایشی بهره گرفته شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کل زنان سرپرست خانوار استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است که از طرح های خودکفایی نهاد کمیته امداد، بهره مند شده اند و ابزار اصلی در این پژوهش، پرسش نامه بوده است، بنابراین، با استفاده از فرمول نمونه گیری یامانی، تعداد 153 نفر از زنان یاد شده به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند که شیوه نمونه گیری نیز از نوع سیستماتیک بوده است. از مجموع متغیرهای مستقلی که وارد رگرسیون چند متغیره شده اند، متغیر "" خدمات آموزشی، فنی و مشاوره ای"" با ضریب بتای 57/0 و متغیر ""شعاع حمایتی"" با ضریب بتای19/0 بیش ترین تأثیر را بر توانمندسازی زنان داشته اند. در مجموع یافته های پژوهش در سه بعد متغیرهای زمینه ای، خدمات امداد و دایره حمایت اجتماعی نشان داده اند که توانمندسازی زنان براساس طرحهای خودکفایی، بر پایه آموزش، کسب فنون و مهارت های شغلی، تقویت روحیه خودباوری، ایجاد انگیزه در چارچوب آموزش های فنی و حرفه ای و نیز دریافت مشاوره های نوین شغلی متناسب با شرایط و مقتضیات نوع شغل استوار است.

پایداری بنگاه های اقتصادی برای بسیاری از کشورها که درصد احیای ساختار اقتصادی خود هستند، دارای اهمیت است. در این راستا متخصصان حوزه کسب وکار تأکید ویژه ای بر شناخت عناصر تأثیرگذار بر پایداری کسب و کار دارند. هدف این تحقیق طراحی الگوی پایدارسازی کسب وکارهای خرد ایجاد شده توسط مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) بود. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از دسته تحقیقات همبستگی است. متغیر وابسته تحقیق پایداری کسب وکارهای خرد و متغیرهای مستقل تحقیق در بخش های ویژگی های فردی مدیران، ویژگی های کسب وکارهای خرد، معیارهای مالی، سازه های اقتصادی، سازه های اجتماعی، پتانسیل محیطی، راهبرد اعتبارات، راهبرد آموزشی و عوامل مداخله گر کلان و خرد و پیامدهای اجتماعی؛ اقتصادی، زیربنایی بود. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران کسب وکار خرد ایجاد شده در 5 سال گذشته و بالای 5 میلیون تومان توسط مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) بود که تعداد آن ها برابر 600 هزار واحد کسب وکار خرد بود. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان- کرجسی، 385 نفر برآورد شد. روش نمونه گیری به صورت طبقه ای بود. ابزار اصلی جمع آوری و اندازه گیری متغیرهای تحقیق، پرسشنامه بود. روایی ابزار تحقیق به وسیله پانلی از متخصصان احراز گردید. پایایی ابزار تحقیق با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای بخش های مختلف پرسشنامه احراز شد. نتایج به دست آمده نشان داد که 8/36 درصد طرح ها خدماتی، 8/35 درصد دامپروری، 1/5 درصد صنعتی و تولیدی، 6/5 درصد حمل ونقل، 7/2 درصد کشاورزی، 5/3 درصد پرورش طیور و 5/4 درصد آبزی پروری بود. نتایج نشان داد که مهم ترین شاخص پایداری در یک کسب وکار وجود درآمد کافی است. بررسی میزان پایداری کسب وکارهای خرد اجرا شده توسط مددجویان نشان داد که 1/17 درصد از کسب وکارهای خرد نسبتاً ناپایدار است و 1/35 درصد از کسب وکارها نسبتاً پایدار، 6/30 درصد کسب وکارها پایدار و 1/17 درصد کسب وکارها کاملاً پایدار ارزیابی شدند. بررسی عوامل مؤثر بر پایدارسازی کسب وکارهای خرد ایجاد شده توسط کمیته امداد امام خمینی (ره) نشان داد که بیشترین تأثیر مستقیم بر پایدارسازی کسب وکارهای خرد مربوط به راهبردهای اتخاذ شده است. دومین متغیر تأثیرگذار بر پایدارسازی عوامل مداخله گر است. این عوامل در سطح کلان و خرد بر پایداری تأثیرگذار است. عوامل زمینه ای و عوامل علی از متغیرهای دیگر تأثیرگذار بر پایدارسازی است.