اصطلاح نامه فلسفه اسلامی

نوشتار حاضر نگرشی نقادانه به کتاب اصطلاح نامه فلسفه اسلامی است که با رعایت استانداردهای اصطلاح نامه نویسی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم تدوین شده است. با توجه به فقر مقالات در حوزه نقد و ارزیابی اصطلاح نامه های فارسی، این اقدام در راستای تقویت این حوزه با اولویت اصطلاح نامه فلسفه اسلامی و رفع اشکالات آن در ویرایش دوم و نیز با نگاه ضرورت روزآمد سازی و غنی سازی پژوهش هایی از این دست انجام می گیرد. این نقد و بررسی از نوع ارزیابی کیفی است که ناظر به حوزه محتوایی، آن هم با تمرکز بر ساختار هندسی با تاکید بر رده اصلی آن بر اساس دانش فلسفه اسلامی و نیز ویژگی های تدوین اصطلاح نامه ها است. روش تحقیق در این پژوهش، کتابخانه ای و براساس توصیف و تحلیل می باشد، و در نهایت با اذعان بر کم نظیر بودن این اثر و قوت محتوایی و شکلی آن، اشکالاتی بر ساختار هندسی رده اصلی و ارتباطات مفهومی آن وارد می سازد و ساختار جدیدی در این باره پیشنهاد می کند، شاید که در ویرایش بعدی مورد توجه قرار گرفته و اشکالات قابل توجه آن رفع شود و مرجعیت علمی این پژوهشگاه استمرار یابد.

جستار پیش رو با روش تحقیق کتابخانه ای و بر اساس توصیف و تحلیل به نگارش در آمده و از نوع تحقیقات بنیادین و کاربردی است که با نگرش انتقادی در صدد تبیین اشتباهات کتاب اصطلاح نامه فلسفه اسلامی در بخش روابط معنایی پیشینی است که در مواردی ناشی از خطا در درک مفاهیم فلسفی و یا خلط نظام های فلسفی اشراقی، مشایی و حکمت متعالیه است و در مواردی ناشی از نبود به کارگیری درست قواعد اصطلاح نامه نگاری است. این اصطلاح نامه هم در بخش ارائه ساختار هندسی علم فلسفه و هم در رعایت قواعد شکلی و ماهوی اصطلاح نامه نگاری و هم روابط مفهومی فلسفی اشکالاتی دارد که ضرورت دارد برطرف شوند؛ زیرا این اصطلاح نامه به زبان های عربی و انگلیسی ترجمه و به عنوان پایه ذخیره سازی، جستجو و بازیابی اطلاعات از سوی برخی از مراکز علمی پذیرفته شده و افزون بر آن، در کشورهای دیگر مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق تنها در بخش روابط مفهومی پیشینی، برخی از مهم ترین اشکالات این اثر را تبیین کرده و راهکارهایی برای اتقان بیشتر روابط معنایی ارائه کرده است. باشد که در ویرایش بعدی مورد توجه قرار گیرد و بابی برای نقد جدی اصطلاح نامه ها گشوده شود.