بعد عاطفی - معنایی

خداوند متعال برای هدایت بشر از شیوه های مختلفی بهره جسته است. یکی از این شیوه ها، بیان سرگذشت پیامبران در قالب داستان های قرآن است. داستان حضرت آدم(ع) از جمله داستان های کوتاه قرآنی است که خداوند به زیبایی و با بیانی شیوا در سوره های مختلف آن را به تصویر کشیده است. نشانه معناشناسیِ گفتمان فرآیندی جهت مند است که در آن نشانه ها با توجه به هستی خود از موقعیتی ویژه برخوردار می شوند همین امر نشانه ها را عاطفی، فرهنگی و حسی _ادراکی می سازد و در نهایت مجموعه این عناصر در فضای گفتمان، فرآیند انتقال معنا را فراهم می سازند. این مقاله با بهره گیری از رویکرد نشانه_معناشناسی، و با روش توصیفی_تحلیلی به بررسی و تطبیق بُعد عاطفی در نظام های نشانه ای آیات مربوط به داستان حضرت آدم (ع) و چگونگی شکل گیری فرآیند گفتمان عاطفی پرداخته است. هدف پژوهش حاضر دریافت معنا در سطوح متفاوت گفتمان عاطفی و تعامل میان ابعاد حسی_ادراکی و عاطفی است. درنتیجه؛ تحلیل نشانه_معناشناسی گفتمان عاطفی آیات داستان حضرت آدم(ع) نشان می دهد که مهم ترین سازوکارهای عاطفی که در نشانه های این داستان به چشم می خورد افعال مؤثر، آهنگ و نمود، صحنه های عاطفی یا صحنه پردازی عاطفی و کنش زایی است. تعامل میان افعال مؤثر در گفتمان این داستان راه را برای ایجاد فضای عاطفی یا تولید بار عاطفی فراهم می سازد در نتیجه شاهد شکل گیری فضای عاطفی اندوه، تأسف، تمرد و اغوا هستیم. همچنین کوبش موسیقیایی که در این گفتمان با آن مواجه هستیم در جسم شوش گر احساس سنگینی و اندوه را به وجود می آورد و در نتیجه همین احساس است که فضای عاطفی افسوس را بر گفتمان حاکم می سازد.