تلویزیون آموزشی

با توجه به همه گیری بیماری کویید-19 آموزش غیرحضوری برای مدتی جایگزین آموزش حضوری شد. با این حال دسترسی به آموزش آنلاین برای همه امکان پذیر نبود. در اینجا تلویزیون آموزشی در رفع این نابرابری ها نقش آفرینی کرد. از این رو هدف پژوهش حاضر ارزشیابی برنامه های تلویزیونی شبکه آموزش بوده تا مشخص کند که این برنامه ها از لحاظ طراحی آموزشی در چه وضعیتی قرار دارند. جامعه آماری پژوهش، برنامه های آموزشی شبکه آموزش تلویزیون برای پایه سوم ابتدایی در درس فارسی در نیم سال دوم 1399-1400 می باشد که شامل 16 ساعت است. در این پژوهش جامعه به صورت تمام شمار ارزشیابی شد. ابزار مورد استفاده چک لیست محقق ساخته می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تی تک نمونه ای استفاده شد و برای تعیین رتبه بندی میزان رعایت اصول طراحی آموزشی در برنامه های تلویزیونی شبکه آموزش در درس فارسی از آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج به دست آمده عبارتند از: اصول طراحی آموزشی(مطلوب)، محتوا(مطلوب)، بعد فنی(مطلوب)، طرح تدریس(مطلوب). از بین مولفه های طرح تدریس، مولفه های جلب و حفظ توجه، بیان هدف، ارائه دیداری-شنیداری وتامل / تفکردر وضعیت متوسط و مولفه جمع بندی مطالب ارائه شده در وضعیت نامطلوب قرار داشتند. همچنین نتایج حاصل از رتبه بندی فریدمن نشان داد که بترتیب بعد فنی، بعد محتوا و بعد طرح تدریس در برنامه های تلویزیونی در درس فارسی بیشتر رعایت شده اند. از بعد طرح تدریس، مولفه های جلب و حفظ توجه، بیان هدف، ارائه دیداری-شنیداری، تامل/تفکر و جمع بندی مطالب نیاز به توجه بیشتری داشتند.

پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی برنامه های آموزشی دوره ی پیش دبستان شبکه هفت سیما در دوران همه گیری کرونا انجام شد. این پژوهش با توجه به ماهیت خود از نوع کاربردی و از گونه تحقیق توصیفی و با توجه به نحوه گردآوری داده ها از نوع کمی است. محقق در این تحقیق با روش تحلیل محتوا با شیوه تحلیلی-توصیفی به آسیب شناسی برنامه های آموزشی دوره پیش دبستان شبکه هفت سیماپرداخته است جامعه ی آماری تحقیق حاضر شامل تمامی برنامه های آموزشی دوره پیش دبستان شبکه هفت سیما درمدرسه تلویزیونی سال تحصیلی 1400-99 13است و نمونه با روش غیر تصادفی هدفمند از بین برنامه هایی که مختص حوزه تربیت علمی حرفه ای و تربیت اخلاقی-اجتماعیو تربیت اخلاقی-اجتماعی-حرفه ای بودند انتخاب شدند. . ابزار این پژوهش، چک لیست طراحی شده با توجه یه معیار های راهنمای برنامه جامع تربیت و یادگیری پیش دبستان(1400) می باشد .اعتبار این چک لیست با کمک آلفای کرونباخ 7/0 و روایی آن با کمک نظر صاحبنظران سنجیده شد. نتایج حاصل از این تحلیل نشان داد که حوزه ی تفکر با میانگین 4.49 بیشترین میزان تطابق و پس از آن حوزه ی هویت با میانگین 3.83 و حوزه ی زبانی با میانگین 3.58 کمترین میزان تطابق با معیار های راهنمای برنامه جامع تربیت و یادگیری پیش دبستان را دارند. هم چنین بررسیها نشان داد که محتوای برنامههای آموزشی دوره پیش دبستان شبکه هفت سیما در مولفههای تدوین اهداف آموزشی، اهداف جزئی، دقت و عدم تناقض با آسیب هایی همراه است.

هدف: وسایل ارتباط جمعی و تعامل آن ها با مخاطب، ضرورت شناخت و توجه به سیاست گذاری های رسانه ای با تمرکز بر گروه های مختلف مخاطب را افزایش می دهد. کودکان یکی از گروه های اصلی مخاطب رسانه ها هستند. نگرانی ها به طور خاص در باب اوقات فراغت رسانه ای کودکان رو به افزایش است؛ زیرا رسانه به عنوان یکی از عوامل غیرانسانی مؤثر در تربیت کودک، هم زمان بر سلامت و ادراک یا تفسیر کودکان از محیط تأثیر می گذارد. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر رشد شناختی مخاطب کودک از طریق تلویزیون انجام شده است.روش: به منظور افزایش دقت در یافته های پژوهش، با استفاده از روش نمونه گیری نظری، از بین همه رسانه ها تلویزیون انتخاب شد؛ زیرا کودکان از تلویزیون استفاده بیشتری می کنند. در گام نخست پژوهش، تکنیک فراترکیب هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو (۲۰۰۷) به کار گرفته شده است.یافته ها: در مرحله اول فراترکیب، سؤال های پژوهشی تعیین شد و در مرحله دوم، به جست وجوی مقاله ها با کلمات کلیدی مرتبط با سؤال پژوهش پرداخته شد. در گام سوم، بعد از فیلتر کردن ۴۱۵ مقاله یافت شده با تکنیک ارزیابی انتقادی، ۶۱ مقاله مرتبط با سؤال پژوهش به دست آمد. در گام های چهارم و پنجم فراترکیب، به مطالعه و استخراج کدها و دسته بندی ها پرداخته شد و در گام ششم، برای تأیید اعتبار کدگذاری، دو سند توسط یکی از اعضای کمیته خبرگان مجدداً کدگذاری شد و شاخص کاپا برای این دو سند، به ترتیب 63/0 و 69/0 به دست آمد. به این ترتیب، در گام هفتم، ۱۷ زیر معیار و ۶ معیار اصلی شامل رفتار مراقب هنگام مشاهده، دلایل مشاهده، سبک مشاهده، نوع محتوای مشاهده شده (بر مبنای سن)، تلویزیون اولیه و ساختار محتوا از عوامل مؤثر و همچنین زمینه ساز تأثیر تلویزیون بر رشد شناختی مخاطب کودک شناسایی و تأیید شد. نتیجه گیری: در حوزه سیاست گذاری، به سازمان های رسانه ای پیشنهاد می شود که در برنامه ریزی های آتی خود، به عواملی از جمله درگیر کردن توجه مخاطب، ارزیابی تجربه تماشای تلویزیون، سرمایه گذاری بر پتانسیل های آموزشی تلویزیون و رویکردهای مربوط به ترکیب سرگرمی با آموزش بیش از قبل تمرکز داشته باشند.