علاءالدوله یزدی

در میان رسایل پرشمار فارسی علم حساب، چندین اثر به نصیرالدین طوسی (597-672ق) منسوب شده است. پژوهش حاضر بر آن است تا با گردآوری، تحقیق و تتبع در دست نویس های مذکور، درستی یا نادرستی انتساب ها را تا حد امکان بررسی کند. فهرست نوسان، اثری با عنوان جامع الحساب بالتخت والتراب را برگردان فارسی رساله مشهور طوسی در حساب هندی، جوامع الحساب بالتخت والتراب ، می دانند که علی رغم شباهت های میان متنی بسیار زیاد، ترجمه جوامع الحساب نیست و به سبب ردپای فارسی کهن در آن پیش از جوامع الحساب پدید آمده است. همچنین اثری فارسی در جبر و مقابله با نام گزیده به کتابت علاءالدوله یزدی در 1057ق را بنا بر دیباچه آن، ترجمه الجبر و المقابله طوسی می پندارند؛ اما این رساله در اصل، فصل سوم از اثری مفصل تر در حساب با عنوان ختم به ضِعف تألیف و تحریر ابوالقاسم جرجانی در950ق است. اثر دیگر موسوم به رساله ضرب و قسمت با اینکه در اکثر فهارس ناشناس مانده و بعضاً ترجمه جوامع الحساب انگاشته شده، بخشی از رساله طوسی در حساب هوایی با نام جامع الحساب است.