هزینه های آموزش عالی

با توجه به اینکه 78% شاغلان بخش صنعت را در ایران افرادی با تحصیلات دیپلم و زیر دیپلم تشکیل می دهند، لذا ارتقای کیفیت سطوح پایین آموزشی می تواند نقشی مؤثر در رشد ارزش افزوده بخش صنعت ایفا کند. با وجود اینکه تاکنون تأثیر هزینه های آموزش و پرورش بر رشد اقتصادی از جنبه های متفاوتی مورد بررسی قرار گرفته اما تا به حال توجهی خاص به تأثیر هزینه های جاری و عمرانی آموزش و پرورش در رشد ارزش افزوده بخش صنعت نشده است. هدف این تحقیق بررسی رابطه میان هزینه های وزارت آموزش و پرورش و ارزش افزوده بخش صنعت با بهره گیری از داده های سالانه دوره زمانی 1388-1358 و کاربرد روش خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) است. نتایج حاصله وجود رابطه بلندمدت میان متغیرها را تأیید می کند و حاکی از این است که در کوتاه مدت و بلندمدت، به خلاف هزینه های جاری، هزینه های عمرانی آموزش و پرورش بر ارزش افزوده بخش صنعت تأثیر مثبت و معنادار دارد. در بلندمدت، موجودی سرمایه فیزیکی بخش صنعت در مقایسه با سایر متغیرها بر ارزش افزوده صنعت تأثیر مثبت بیشتری دارد و مخارج آموزش عالی و هزینه های عمرانی آموزش و پرورش به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند. کشش ارزش افزوده بخش صنعت نسبت به هزینه های عمرانی آموزش و پرورش 17/0 بوده و بیانگر این است که 1 درصد افزایش هزینه های عمرانی، ارزش افزوده بخش صنعت را 17/0 درصد افزایش خواهد داد. براساس نتایج، افزایش بودجه عمرانی آموزش و پرورش منجر به رشد ارزش افزوده بخش صنعت خواهد شد.

آموزش عالی به عنوان موتور توسعه و رشد به دلیل مزایای آن برای افزایش تحقیقات، دانش و فناوری در کشور در نظر گرفته می شود. همچنین هزینه های آموزش به عنوان نماینده سرمایه انسانی و از جمله عوامل تعیین کننده نابرابری های منطقه ای می باشد. بهبود پویایی رشد در آینده و با توجه به نقش آموزش در این زمینه، موضوع سطوح تأمین مالی مناسب را بیشتر از گذشته مطرح کرده است. تجزیه و تحلیل همگرایی به معنی وجود تمایل به کاهش نابرابری هزینه ها در طول زمان به ازای هر دانشجو در سراسر کشور تفسیر می شود. لذا، این پژوهش با استفاده از رهیافت داده های پانلی به بررسی روند هزینه های هر دانشجو در مؤسسات آموزش عالی و به تفکیک دولتی و خصوصی در استان های ایران طی دوره زمانی 1397-1385 می پردازد. نتایج نشان داد که همگرایی بتای مطلق در سرانه هزینه های آموزشی استان های ایران وجود دارد. سرعت همگرایی در مخارج دولتی آموزش عالی بالاتر از مخارج خصوصی بوده ولی در هر دو حالت سرعت همگرایی بسیار پایین است. بدین معنی که وضعیت ناهماهنگی بین استان های ایران از نظر هزینه های خصوصی و دولتی بر آموزش عالی، در یک زمان و دوره معین، به مرور زمان کاهش می یابد و همه استان های نمونه به یک حالت ثابت همگرا می شوند ولی سرعت رسیدن مناطق فقیر به مناطق ثروتمند از نظر هزینه های آموزش، بسیار پایین تر است. همچنین بررسی پراکندگی هزینه های سرانه ی آموزشی هر استان حاکی از وجود همگرایی سیگما در مخارج دولتی آموزش در استان های ایران می باشد و همین امر در روند همگرایی کلی هزینه های سرانه آموزشی هر استان اثر گذار بوده است. بدین مفهوم که نابرابری در هزینه های عمومی آموزش عالی در استان های ایران با سرعت در حال کاهش است، اما این نابرابری در مورد هزینه های خصوصی آموزش عالی با سرعت بسیار کمتری در حال کاهش و بهبودی است