محرکهای نوآوری

نوآوری مدل کسب و کار به عنوان تغییرات جدید، غیرجزئی و طراحی شده در عناصر کلیدی و یا معماری روابط بین این عناصر در مدل کسب و کار یک شرکت تعریف می شود. BMI شکل جدید و کلانی از نوآوری سازمانی است که مستلزم نظریه سازی، عملیاتی نمودن و تست است. در سالهای اخیر پژوهشهای فراوانی در موضوع نوآوری مدل کسب و کار صورت گرفته و با رشدی تصاعدی در علاقه پژوهشگران و متخصصان اجرایی مواجه بوده است. این مسئله نیاز به پژوهشهای مفهومی و تجربی بیشتر در BMI و انجام برخی پالایشها در این زمینه به منظور دستیابی به فهم بهتر از این پدیده را نیز برجسته میکند. در این مقاله ضمن مرور پژوهش های قبلی مرتبط با این حوزه در بازه سالهای 1980 الی 2020 در پایگاه اسکوپوس، با استفاده از روش کیفی فراترکیب به شناسایی و دسته بندی محرکهای نوآوری مدل کسب و کار پرداخته شده است. در نهایت 9 محرک (فشار رقابتی، فشار تکنولوژی، تحولات محیط بیرونی، ذی نفعان بیرونی، فرصت توسعه بازار، الگوی فکری مدیریت، چالشهای داخلی، قابلیت های داخلی و تحریک استراتژی داخلی) شناسایی شد که با تبیین نوع اثرگذاری آنها در نوآوری مدل کسب و کار، مدل مفهومی ارائه شده است.

اهمیت روزافزون فناوری باعث شده است تا سازوکارهای مختلفی در جهت توسعه، تبادل، اشاعه و به کارگیری آن مطرح شود. فن بازار یکی از مهم ترین این سازوکارها محسوب می شود که در سال های اخیر در کشور ما توجه زیادی را به خود معطوف کرده است. هدف مقاله حاضر، بررسی این نکته است که نهادهای واسطه به ویژه فن بازار چگونه باعث ارتقاء نوآوری در سازمان خواهند شد. برای دستیابی به این هدف، از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. برای این منظور، با استفاده از کارکردهای فن بازار و شاخص های مرتبط با سه بعد محرک ها، ظرفیت ها و عملکرد نوآوری به بررسی این رابطه پرداخته شده است. فرآیند پردازش الگو با استفاده از رویکرد حداقل مربعات جزئی در نرم افزار Smart PLS صورت گرفته و با استفاده از ابزار پرسش نامه، نظرات تعدادی از خبرگان حوزه مدیریت فناوری به عنوان ورودی نرم افزار جهت تحلیل روابط به کارگرفته شده است. نتایج پردازش الگو نشان می دهد فن بازار با کارکردهای تعریف شده، تأثیر مستقیم بر عملکرد نوآوری ندارد و تاثیرگذاری عمده آن برمحرک ها و ظرفیت های نوآوری است.