نظریه های روان شناسی

فیلم ها از جمله منابع آموزشی موثر برای دانشجویان به خصوص محصلان علم روان شناسی به شمار می روند. هدف از انجام این مطالعه، تحلیل فیلم «زیر سقف دودی» به کارگردانی پوران درخشنده، براساس نظریه های خانواده درمانی است. این فیلم روایتگر داستان خانواده ای است که با مسائل زیادی دست و پنجه نرم می کنند. در این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است و به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، داستان فیلم و دیالوگ ها مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه، مسائل و مشکلات خانواده ی حاضر در فیلم بر اساس چهار نظریه ی خانواده درمانی بوئن، نظریه ی ساختاری مینوچین، نظریه ی راهبردی و نظریه ی شناختی- رفتاری مورد بررسی قرار گرفتند. در انتها، درمان پیشنهادی هر رویکرد به منظور مرتفع ساختن مشکلات این خانواده نیز ارائه شده است.

براساس آموزه های اسلامی، انسان با قدرت اراده می تواند جانشین خداوند بر روی زمین شود و به مقام قرب الهی دست پیدا کند؛ اما درصورتی که بی اراده گردد، آنچنان نزول می کند که حتی از حیوانات نیز پست تر می شود. اندیشمندان اسلامی در باب چیستی اراده و چگونگی دستیابی به آن، مطالب گسترده و متفاوتی را ذکر کرده اند. از سوی دیگر بعد از شکل گیری روان شناسی علمی در سال 1879، این مفهوم در میان روان شناسان نیز مورد بحث قرار گرفت؛ برخی آن را پذیرفته و به بحث از چیستی و چگونگی آن پرداختند و برخی دیگر بکل آن را غیرعلمی دانسته و کنار گذاشتند. این گستردگی دیدگاه ها سبب شد تا به بررسی مفهوم اراده از دیدگاه روان شناسان و اندیشمندان مسلمان پرداخته شود؛ و ازآنجا که تاکنون مقایسه ای میان مفهوم اراده از منظر آنان انجام نگرفته، هدف این پژوهش شناسایی مفهوم اراده و مؤلفه های آن از منظر این دو گروه و سپس مقایسه بین آنهاست. روش این پژوهش کیفی است و به شیوه جمع آوری داده با استفاده از روش کتابخانه ای انجام می شود؛ سپس با استفاده از روش تحلیل محتوا به مؤلفه شناسی و مقایسه بین مؤلفه ها در هر دو گروه پرداخته می شود. نتایج به دست آمده حکایت از وجود شش مؤلفه توانایی روانی، مهار خود، میل و گرایش، توانمندی رفتاری، تصمیم گیری و رفتار هوشمند از منظر روان شناسان دارد که می توان آنها را در سه بُعد شناختی، هیجانی و رفتاری جای داد؛ درحالی که مفهوم اراده از دیدگاه اندیشمندان اسلامی دارای چهار مؤلفه علم، میل و گرایش، ترجیح و تصمیم گیری است.