سوگیری رفتاری مدیران

طبق تئوری نمایندگی، مالکان مدیریت و تصمیم گیری درباره ی دارایی و حقوق خود را به مدیریت تفویض می کند.لذا تصمیم گیری جوهر اصلی مدیریت است و مدیران با اخذ تصمیم در حوزه های مختلف نظیر سطح سرمایه گذاری، سطح نگهداشت وجه نقد، توزیع سود سهام و غیره مواجه هستند. اعطای اختیار تصمیم گیری، مسئولیت پاسخگویی برای مدیرایجاد می کند.مدیران برای ایفای این مسئولیت ملزم به ارائه صورت های مالی با کیفیت هستند که اطلاعات قابل اتکا و به موقع در اختیار مالکان و سایر ذینفعان قرار دهد. با توجه به اینکه ویژگی-های رفتاری و شخصیتی مدیران بر رویکردهای تصمیم گیری و کیفیت اطلاعات تاثیر دارد، هدف این پژوهش بررسی تاثیر سوگیری های رفتاری مدیران بر تصمیم گیری و کیفیت اطلاعات است. نمونه پژوهش شامل 161شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره ی زمانی 1392 تا1398 بوده است. برای آزمون فرضیه ها از روش رگرسوین چندمتغیره با داده های ترکیبی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد، بیش اطمینانی مدیران، سطح قابلیت اتکای اطلاعات مالی و ارائه به موقع اطلاعات را کاهش می دهد. خودشیفتگی مدیران نیز منجر به کاهش قابلیت اتکای صورتهای مالی شده و کاهش تاخیر در ارائه گزارش های مالی می شود. مدیران کوته بین نیز به این دلیل که موقعیت و امتیاز طلبی خود را در کوتاه مدت می بینند اقدام به دستکاری سود حسابداری نموده و منجر به کاهش قابلیت اتکای اطلاعات مالی می شوند ولی این ویژگی رفتاری تاثیری بر ارائه به موقع اطلاعات ندارد. همچنین یافته ها نشان داد، بیش اطمینانی مدیران با سطح نگهداشت وجه نقد و سرمایه گذاری بیش از حد رابطه مثبت و معناداری دارد. خودشیفتگی مدیران نیز منجر به افزایش سطح نگهداشت وجه نقد شده ولی بر سرمایه گذاری بیش از حد تاثیر معناداری ندارد. کوته بینی مدیران نیز تاثیر منفی و معناداری بر مخارج سرمایه گذاری دارد ولی بر سطح نگهداشت وجه نقد تاثیری ندارد.

ادبیات مالی رفتاری شواهدی را ارائه می دهد که مدیران شرکتها از سوگیری رفتاری مصون نبوده و دارای ویژگی های شخصیتی همچون بیش اعتمادی، زیان گریزی، داشته بیش نگری و ... هستند. از سوی دیگر شرکت ها همواره از طرف محیط فعالیتشان تحت تأثیر عدم اطمینان های محیطی قرار می گیرند. این عدم اطمینان ها فعالیت های عملیاتی و گزارشگری مالی بویژه پیش بینی سود را تحت تأثیر قرار می دهد. پیش بینی سود می تواند تحت تاثیر احساسات سرمایه گذاران باشد که اغلب از باورهای ذهنی یا سایر اطلاعات غیرمرتبط با ارزش سهام، سرچشمه می گیرد و می تواند موجب واکنش های افراطی یا تفریطی سرمایه گذاران به اخبار خوب یا بد به ارزش واقعی سهام شود. این پژوهش برای اولین بار در کشور به بررسی نقش عدم اطمینان بر رابطه میان احساسات سرمایه گذاران و سوگیری رفتاری مدیران در پیش بینی سود می پردازد. در این پژوهش احساسات سرمایه گذاران بوسیله شاخص های ارائه شده توسط بیکر و ورگلر(2007) و سوگیری رفتاری مدیران در پیش بینی سود از طریق تفاوت بین سود پیش بینی شده هر سهم و سود واقعی محاسبه گردیده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه های پژوهش توسط مدل های رگرسیونی چند متغیره و داده های ترکیبی در یک نمونه آماری متشکل از 76 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی سال های 1388 الی 1396 صورت پذیرفت. نتایج نشان داد احساسات سرمایه گذاران رابطه ی معکوس و معناداری با سوگیری مدیران در پیش بینی سود دارد، بعبارت دیگر هنگامیکه احساسات سرمایه گذاران مثبت و خوش بینانه است، سوگیری مدیران در پیش بینی سود کم ولی خوش بینانه است. همچنین عدم اطمینان محیطی بعنوان یک عامل تعدیلگر موجب تقویت این رابطه نمی گردد.