ابعاد رفتار شهروندی سازمانی

رفتار شهروندی سازمانی رفتاری خود جوش و آگاهانه است که به طور مستقیم و صریح توسط سیستم رسمی پاداش سازمان پیش بینی نشده است، ولی در مجموع عملکرد اثربخش سازمان را ارتقاء می دهد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی رفتار شهروندی سازمانی کارشناسان سازمان مدیریت پسماند صورت گرفته است. این پژوهش با توجه به هدف از نوع کاربردی و با توجه به نحوه گردآوری داده ها توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل تمام کارشناسان سازمان پسماند در سال 1400 بوده که تعداد آنها برابر با 74 نفر بوده است. به منظور گردآوری داده ها از ابزار استاندارد رفتار شهروندی سازمانی پودساکف و همکاران(1990)استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل آماری از روش های آماری توصیفی و استنباطی(t تک متغیره، آزمون t دو گروه همبسته ، t دوگروهی مستقل) استفاده گردید. یافته ها نشان داد که رضایت شغلی رابطه مثبتی با رفتار شهروندی سازمانی داشته و نیز تاثیر قابل توجهی بر عدم غیبت، عدم جابجایی و کم شدن نگرانی و اضطراب کارکنان دارد. کارکنانی که از سطح بالایی از رضایت شغلی برخوردارند گرایش بیشتری به نمایش رفتار های شهروندی سازمانی دارند.

هدف پژوهش، مدل یابی نقش ابعاد رفتار شهروندی سازمانی معلمان در اثربخشی مدرسه بود. جامعه پژوهش کلیه معلمان مدارس دوره متوسطه دوم منطقه پنج تهران بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای (ناحیه و مدرسه)، نمونه ای به حجم 240 نفر انتخاب شد. روش پژوهش همبستگی است. برای گردآوری داده های پژوهش از  پرسشنامه محقق ساخته 25 سؤالی رفتار شهروندی بر مبنای مدل گای اورگان (1988) و پرسشنامه محقق ساخته 18 سؤالی اثربخشی مدرسه بر مبنای مدل چن و لین (2011) استفاده شد. برای تعیین پایایی ابزار از آلفای کرانباخ و  برای  تعیین روایی ابزار از  تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول استفاده شد. برای تحلیل داده ها از ماتریس همبستگی و مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Lisrel10.30 استفاده شد. نتایج نشان داد ابعاد رفتار شهروندی سازمانی معلمان دارای اثر مثبت و معنادار بر متغیر اثربخشی مدرسه در سطح 05/0 هستند، دامنه اثر ابعاد رفتار شهروندی معلمان از 35/0 تا 49/0 است که بیشترین اثر مربوط به بعد وظیفه شناسی و کمترین اثر مربوط به بعد جوانمردی است. ابعاد پنج گانه رفتار شهروندی معلمان قادر به تبیین 17 درصد واریانس اثربخشی مدرسه هستند که این مقدار با تی 92/5، بیان کننده معناداربودن واریانس تبیین شده اثربخشی مدرسه توسط ابعاد رفتار شهروندی معلمان است.