شبکه های کسب وکار

هدف این پژوهش ارائه ی چارچوبی نظری برای عوامل چسبندگی روابط درون شبکه های کسب وکار و همین طور نقش این عوامل در مراحل شکل گیری تا خاتمه یک رابطه درون بستر شبکه است. نوع پژوهش از منظر هدف، کاربردی و از منظر روش کتابخانه ای است. ابتدا مفهوم چسبندگی از 5 رویکرد دانشی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است که عبارت اند از: رویکرد اسلامی، رویکرد اقتصادی، رویکرد روان شناختی، رویکرد جامعه شناختی و رویکرد علوم پایه؛ سپس رویکرد مورد استفاده در این مطالعه تشریح شده است. روش مورد استفاده پژوهش، مرور نظام مند بوده است که تعداد 56 مقاله مربوط به روابط درون شبکه های کسب وکار از 1971 تا 2021 میلادی در پایگاه های علمی استخراج شده است. پس از انجام فرآیند فیلترینگ و با استفاده از روش کدگذاری دستی، این 55 مقاله به صورت مطالعه تمام متن کدگذاری شده اند. عوامل تأثیرگذار روی چسبندگی روابط درون شبکه به 12 دسته کلی تقسیم شد که در سه لایه با نام های چسبندگی ساختاری، چسبندگی ادراکی و چسبندگی اختصاصی جای داده شده اند. از بین عوامل شناسایی شده، تعداد روابط ورودی و خروجی دارای بیشترین فراوانی بوده و لایه مربوط به چسبندگی ساختاری پرتکرارترین لایه است. در مرحله بعدی نیز چرخه عمر یک رابطه در بستر شبکه کسب وکار، ترسیم شده و اولویت سه لایه از چسبندگی برای آنها تعریف شده است. نتایج نشان از بیشترین تأثیر چسبندگی ساختاری در تمام مراحل چرخه عمر است.

شناسایی روندهای موجود و گرایش های کلی صاحب نظران در هر حوزه ای را باید یکی از نیازهای اساسی در دانش دانست. از طریق بررسی روندها می توان به نگاه جامعی در مطالعات گذشته دست یافت و مطالعات پیش رو را هدفمند تر کرد. شبکه های کسب وکار از جمله حوزه های مطالعاتی است که تلاش می کند تا گونه ای پیچیده از مبادله های تکرارشونده را مورد تجزیه وتحلیل قرار دهد. این مطالعه با طبقه بندی موضوعی پژوهش های صورت گرفته در حوزه شبکه های کسب وکار از روش نقشه برداری نظام مند و تحلیل هم واژگانی بهره گرفته است. جست وجوی این مطالعه بر اساس پایگاه های اسکوپوس و وب آف ساینس در بهمن 1399 بوده است. بر اساس روش نقشه بردازی نظام مند، در خلال سال های 1990 تا 2021 تعداد 431 مقاله برای تحلیل چکیده و واژگان کلیدی و 56 مقاله برای تحلیل کل متن انتخاب شده است. تحلیل هم واژگانی از طریق نرم افزار Vosviewer سه گروه اصلی از مطالعات را خوشه بندی کرد: رویکرد ساختاری، رویکرد فرهنگی و رویکرد رابطه ای. این سه رویکرد اصلی به تحلیل های شبکه کسب وکار شامل 11 دسته فرعی می شوند.  بیشتر مطالعات بر رویکرد ساختاری متمرکز بوده اند. روندهای جدید نشان از تغییر رویکرد تحلیل های شبکه کسب وکار به سمت رویکرد رابطه ای است که از سال 2017 به رویکرد مسلط در تحلیل شبکه های کسب وکار تبدیل شده است.