حس معنوی

معنویت که به معنای اعتقاد داشتن به یک نیروی حاکم برتر و قدسی در زندگی است، در سلامت بسیار حائز اهمیت است و امروزه با توجه به مشکلات روانی ناشی از ویروس کرونا پرداختن به نقش معنویت در سلامت انسان ها ضرورت دارد.زیرا اعتقادات معنوی، بر ابعادمختلف زندگی به عنوان عامل مهم درایجاد حس امیدواری و ارتقای سازگاری وتطابق و تقابل با درد و رنج ناشی از بیماری ها و رویارویی با بحران های وجودی ناشی از بیماری های تهدیدکننده حیات تاثیر دارد. هدف پژوهش، بررسی نقش اعتقادات معنوی درارتقای سلامت روانی، پیشگیری و کاهش اختلالات بیماری کرونا می باشد که با روش تحلیل محتوا ومطالعه ی کتابخانه ای (اسنادی) سعی دارد چگونگی تاثیر گذاری معنویت را درپیشگیری و درمان بیماری کرونا بررسی نماید. یافته ها حاکی ازآن است که: • اقدامات معنوی با هدف بهبود مهارتها و حمایت اجتماعی می توانند احساسات مثبت اندیشی و امید به زندگی و تلاش برای بهتر بودن را تقویت کرده ، تندرستی را افزایش دهند. • .اقدامات معنوی با افزایش خودآگاهی و ارائه راهکارهای دینی درمقابله با مشکلات احساس افسردگی و اضطراب را کاهش داده و حس آرامش را تقویت و توان مقابله با مشکلات را بالا می برد. • معنویت به واسطه تسکین احساسات آکنده از فشار عصبی، احساسات درمانگر در فرد را تقویت کرده و می تواند تأثیر مثبتی بر سیستم ایمنی، قلبی - عروقی، و عصبی بگذارد. • مداخلات معنوی از طریق تغییر نگرش بیماران به زندگی یا بیماری، باعث ارتقای کیفیت درزندگی شده و درنتیجه پذیرش شرایط بیماری راحترخواهد بود.

معنویت برای انسان قدمتی به درازای تاریخ آفرینش او دارد؛ زیرا خداوند از همان خلقت بشر، او را مرکب از دو جنبه ی مادی و الهی آفرید و اصالت را به جنبه ی معنوی و روحانی داد. معماری از این امر مستثنی نیست؛ مسجد از آن خداست و به مثابه ی نمادی آشکار از رحمت الهی اش و زبانی نمادین از انگاره های معنوی مطرح است. این پژوهش سعی دارد به مؤلفه های کالبدی (تزیینات، مصالح، فرم، تناسب ها) و تأثیر آن بر درکِ «حس معنویت» در معماری داخلی مساجد بپردازد. جامعه ی آماری، دانشجویان تحصیلات تکمیلی ورودی 96 دانشگاه های سراسری تهران در رشته معماری و مرمت است. حجم نمونه با روش کوکران 169 نفر تعیین شد. تحلیل داده ها در نرم افزار «SPSS21» و «AMOS» و آزمون تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج نشان می دهد مؤلفه های تزیینات، فرم و تناسب ها بر درک حس معنوی تأثیر معناداری داشته و اما برای مؤلفه ی مصالح رابطه ی معناداری مشاهده نشده است.

معماری اسلامی یکی از بزرگترین جلوه های یک حقیقت هنری در کالبد مادی به شمار می آید. معماری اسلامی به مثابه یکی از بزرگترین شاخه های هنر اسلامی توانسته است بخش عظیمی از خصوصیات هنر اسلامی را در بستر زمان و در طول دوره های گوناگون نهادینه سازد. از لحاظ تاریخی، معماری اولین هنری به شمار می آید که توانست خود را با مفاهیم اسلامی سازگار نموده و از طرف مسلمانان مورد اقبال قرار گیرد. معماری مساجد به دنبال الهام گرفتن از مفاهیم کلام الهی است تا پیوندی میان فضای مادی و محیط معنوی ایجاد کند. این پژوهش در راستای بررسی عوامل مؤثر بر انتقال و دریافت حس معنوی در دو بنای تاریخی مسجد آقا بزرگ کاشان و مسجد سلطان احمد است. این پژوهش نشان می دهد که عوامل مؤثر بر دریافت حس معنوی از این مکان ها (مسجد آقا بزرگ و مسجد سلطان احمد) به عوامل مختلفی چون ویژگی های کالبدی، ویژگی های ادراکی یا هویتی، ویژگی های عاطفی و ویژگی های رفتاری (یا وابستگی و تعلقی) بستگی دارد که موجب ارتقای دریافت حس معنوی از مکان می شود. همچنین ویژگی های کالبدی بنا در ایجاد ارتباط و معنا با ایجاد تصویر و تداعی ذهنی فرد هم بستگی دارد. علاوه بر این، کارکرد المان ها و عناصر فرمی در ساختار مساجد برای ایجاد و ارتقای حس معنوی مکان در مساجد سنتی، ارتباط مستقیمی با هویت، فضا و کارکرد همزمان عناصر نیز دارد. همچنین نقش معنوی احساس انسان و کشش بی نهایت وی از زمین سخت و بی روح به سوی بالا هم یکی از عوامل تأثیرگزار بر دریافت حس معنوی می باشد.