مطالب مرتبط با کلیدواژه

متون نثر عرفانی


۱.

یکی از رسوم نادر تواضع و عذرخواهی در متون منثور عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: متون نثر عرفانی اخلاق تواضع و فروتنی عذرخواهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۲۴۵
تواضع و فروتنی از صفات حسنه اخلاقی است که در قرآن و روایات بسیار به آن سفارش شده است و در بسیاری از کتب اخلاق، تعریف تواضع، نشانه ها، آثار و نیز نمونه هایی از آن آمده است. در برخی متون نثر عرفانی همچون اللمع، رساله قشیریه، مصباح الهدایه و تذکره الاولیاء به روش نادری برای نشان دادن تواضع و فروتنی اشاره شده است که گاه نیز برای عذرخواهی، رفع رنجش و کدورت به کار می رفته است. از آنجا که متون عرفانی بخش عمده ای از فرهنگ و ادبیات کلاسیک فارسی را تشکیل می دهند، شناخت بهتر این قبیل آداب و رسوم، به درک بهتر این آثار کمک خواهد کرد. در این رسم نادر، فردی یک طرف صورت خود را بر روی زمین می گذارد و از طرف مقابل می خواهد که پای خود را بر صورت او بگذارد. این عمل به ویژه اگر توسط شخصی والامقام و محترم صورت پذیرد، نشان دهنده اوج تواضع و فروتنی او قلمداد شده است. در این مقاله که به روش توصیفی و تحلیل محتوا نگاشته شده است، سعی شده است ابتدا مهم ترین شواهد و کاربردهای این رسم در متون نثر عرفانی و دینی جمع آوری و تحلیل گردد و سپس به تعابیر و نمونه هایی از نظم و نثر فارسی که به نحوی با این رسم در ارتباط هستند، اشاره شود.
۲.

تأملی در آداب و رسوم و مسائل اجتماعی اهل فتوّت در متون نثر عرفانی تا پایان قرن ششم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: متون نثر عرفانی اهل فتوت جوانمردی آداب و رسوم مسائل اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۷۳
آیین فتوت و جوانمردی به عنوان طریقه ای شناخته شده در میان مردم، در طول تاریخ جایگاهی چشمگیر داشته است. جوانمردان همواره به صفاتی چون فداکاری، از خودگذشتگی، ایثار، شجاعت، سخاوت و... مشهور بوده اند. این آیین از پیشینه ای بسیار طولانی برخوردار است و حتی قدمت آن را به دوران پیش از اسلام می رسانند. طریقه فتوت و جوانمردی دارای رویکردهای مهم و گوناگونی است که از جمله مهمترین و شاخص ترین آن ها می توان به رویکرد اجتماعی آن اشاره کرد. به گواهی تاریخ، جوانمردان در مسائل اجتماعی نقش بسیار مهم وتأثیرگذار بر عهده داشته و همواره موجد تحرکات و جنبش های اجتماعی بوده اند. اهل فتوت در کنار نقش اجتماعی خوددارای آداب و رسوم ویژه ای نیز بوده اند که پیوسته خودرا ملزم به رعایت آن می دانسته اند. این آداب و رسوم کمابیش در متون نثر عرفانی جلوه یافته است. در این پژوهش قصد داریم تا به بررسی مسائل اجتماعی و چگونگی انعکاس آداب و رسوم اهل فتوت در متون نثر عرفانی تا پایان قرن ششم هجری بپردازیم. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای و اسنادی است.