انضباط سازمانی

زمینه و هدف: فرماندهی و مدیریت از ارکان اصلی سازمان و جامعه است. دانش مدیریت و رهبری سازمانی در کنار سایر وظایف مدیریت، مانند؛ برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و...، یکی از وظایف ضروری و حیاتی است و نقش زیربنایی در سلامت سازمانی دارد. در این پژوهش بر تأثیر سه عامل مهم کنترل پیشگیر یا مقدماتی، کنترل همگام و کنترل بازخورد و همچنین ویژگی های شخصیتی، انضباط سازمانی و خودکنترلی (دینداری) فرماندهان بر سلامت سازمانی پرداخته شد. هدف این پژوهش، تبیین نقش کنترل، نظارت و عوامل فردی و سازمانی فرماندهان بر سلامت سازمانی است. روش: این پژوهش، کاربردی از نوع توصیفی است که به روش پیمایش انجام و به منظور جمع آوری داده ها از ابزار پرسش نامه استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان فرماندهی انتظامی استان گیلان تشکیل دادند که از میان آنها 180 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. داده های حاصل از پرسش نامه ها به محیط نرم افزار اس.پی.اس.اس، منتقل و پس از بررسی روایی و پایایی، مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که میان سلامت سازمانی و متغیرهای ویژگی های شخصیتی، انضباط سازمانی، دینداری، کنترل پیشگیر، کنترل همگام و کنترل بازخورد و درآمد همبستگی معناداری وجود دارد اما از آن میان، سهم دو عامل انضباط سازمانی (384/0=beta) و کنترل پیشگیر (345/0=beta) در تبیین سلامت سازمانی بیشتر از بقیه است. باتوجه به مقدار R2 می توان گفت که 53 درصد از تغییرات متغیر وابسته (سلامت سازمانی) توسط متغیرهای مستقل توضیح داده شده است. نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش، لازم است تا در راستای ارتقاء سلامت سازمانی، دو عامل انضباط سازمانی و کنترل پیشگیر تقویت شوند و در اولویت قرار گیرند. همچنین با کنترل پیشگیرانه تلاش شود از انحرافات در کیفیت و کمیت منابع انسانی، مادی و مالی مورد استفاده سازمان، پیشاپیش جلوگیری شود.

زمینه و هدف: کارکنان نیروی انتظامی، به سبب شرایط و ماهیت خاص شغلی، موقعیت ارتکاب جرم و تخلف را بیش از دیگران دارا هستند و متغیرهای زیادی در پیشگیری از آن موثر هستند. هدف این پژوهش، شناخت چگونگی تأثیر اخلاق حرفه ای رؤسای کلانتری های سرکلانتری ششم فرماندهی انتظامی تهران بزرگ در پیشگیری از تخلفات و جرائم کارکنان آنان است. روش: پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی – تحلیلی است که به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان پایور کلانتری های سرکلانتری ششم فرماندهی انتظامی تهران بزرگ به تعداد 500 نفر است که براساس فرمول کوکران، نمونه آماری به استعداد 94 نفر به صورت طبقه ای- تصادفی انتخاب شدند. داده ها براساس پرسشنامه محقق ساخته طیف لیکرت 5 گزینه ای 46 سؤالی که روایی آن به صورت صوری انجام و پایایی آن به وسیله ضریب آلفای کرونباخ 96/0 به دست آمد، جمع آوری شد. داده های پژوهش با استفاده از آزمون های کولموگروف-اسمیرنوف، ویلکاکسون، نسبیت و فریدمن تحلیل شدند. یافته ها: اخلاق حرفه ای فرماندهان شامل 5 بعد مدیریت زمان، انضباط ظاهری، انضباط معنوی، مهارت و دانش و انضباط سازمانی است که هر بعد نیز دارای دو مولفه است. نتایج: از بین ابعاد اخلاق حرفه ای فرماندهان، بعد مهارت و دانش تخصصی رؤسای کلانتری ها، بیشترین و بعد انضباط سازمانی، کمترین تاثیر را در پیشگیری از تخلفات و جرائم کارکنان زیرمجموعه دارد. ضمن اینکه از بین مولفه ها، مولفه تقید به مبانی شرعی، بیشترین و مولفه تجهیزات سازمانی کمترین تاثیر را داشته است.

تحقیق حاضر، به تدوین الگوی انضباط سازمانی با تمرکز بر انضب اط ظاهری و انضب اط معنوی (مورد مطالعه: دانشگاه افسری امام علی (ع)) پرداخته است. نوع روش تحقیق بر پایه مفروضات روش تحلیل تلفیقی انجام گرفته است به عبارت دیگر از روش تحقیق کیفی در جهت طراحی الگو و از روش کمی در جهت آزمون الگو و تحلیل داده ها استفاده شده است. به عبارت دیگر ابتدا با توجه به هدف اولیه که طراحی مدل محتوایی بومی در زمینه انضباط سازمانی بوده است که با روش مصاحبه (بهره گیری از روش قوم نگاری مبتنی بر کدگذاری 3 مرحله ای برای بررسی و استخراج الگو) بین نمونه 15 نفری از خبرگان در این زمینه، صورت گرفته است. پس از بررسی داده های کیفی حاصل از مصاحبه، مولفه های انضباط ظاهری (پیروی از اسناد بالادستی، انضباط شغلی و ارتباطی، انضباط رفتاری، عدم تعارض منافع، قائم و عامل بودن مدیران به رویه های انضباطی و الگوسازی و الگوپروری در میان دانشجویان) و انضباط معنوی (انضباط انتظاری، فرهنگ خود کنترلی، رعایت کدهای اخلاقی، ارتقاء اخلاص و تعهد با تاکید بر آموزه های دینی و ایجاد درگیری عاطفی- ذهنی) مشخص شد. در ادامه روند پژوهش پس از تدوین پرسشنامه با مدنظر قرار دادن روایی و پایایی آن اقدام به توزیع پرسشنامه در جامعه 278 نفری بین مدیران و فرماندهان، اساتید و دانشجویان دانشگاه افسری امام علی (ع) شده است. پس از جمع آوری داده ها اقدام به پردازش مدل استخراج شده با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس شده است که نتایج این بخش حاکی از روایی سازه، مناسب مدل تحقیق بوده است. در قسمت دوم با استفاده از روش معادلات ساختاری به بررسی و آزمون الگوی طراحی شده در دانشگاه افسری، اقدام شده است. نتایج حاکی از تایید روابط مدنظر تحقیق بوده است.