استراتژی کلان

در حالیکه معمولا گفته می شود که دولت اوباما فاقد هرگونه استراتژی در سیاست خارجی خود است این نوشتار با بررسی متغیرهای داخلی و خارجی موثر بر شکل گیری محیط استراتژیک دولت ایالات متحده، استدلال می کند که دولت اوباما تلاش کرده در چارچوب یک استراتژی منسجم عمل کند. در واقع، اگرچه سیاست خارجی دولت اوباما در نگاه اول پراکنده و غیرمنسجم تلقی می شود اما قرار گرفتن در دوره ریاضت اقتصادی و دوره گذار نظام بین الملل الزامات رفتاری را بر سیاست خارجی واشنگتن تحمیل می کند که با داشتن نگاهی عمیق تر می توان منطق راهبردی بنیادین رفتارهای سیاست خارجی دولت اوباما را درک کرد. به عبارت دیگر، این نوشتار به دنبال چیستی و علل شکل گیری استراتژی کلان ایالات متحده در دوره اوباما است. این پژوهش با استفاده از چاچوب نظری رئالیسم نئوکلاسیک استدلال می کند که تجدید توازن در مولفه های قدرت آمریکا مهمترین مفهوم راهبردی شکل دهنده مجموعه اقدامات دولت اوباما در عرصه سیاست خارجی بوده است.

سیاست خارجی آمریکا در طول جنگ سرد، اروپا محور بود و به دلیل این که استراتژی کلان آن در این منطقه قابل تعریف بود، در مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا قرار داشت. ایالات متحده با فروپاشی نظام دوقطبی به تنها ابرقدرتی تبدیل شد که از حالت تدافعی دوران جنگ سرد خارج شده، اما به دلیل عدم وجود دشمن مشخص، سیاست خارجی آن دچار بحران معنا شده بود. با وقوع حوادث یازده سپتامبر 2001، امنیت ملی آمریکا به چالش کشیده شد و سیاست خارجی آن را از بحران معنا رها ساخت. آمریکا با این تلقی که منطقه خاورمیانه کانون تهدیدهای نامتقارن تروریستی است، توجه خود را به این منطقه معطوف نمود و اعلام کرد آماده است ریشه های تروریسم را حتی با به کارگیری سیاست یکجانبه گرایانه بخشکاند. در واقع، آمریکایی ها قصد دارند هژمونی خود را در خاورمیانه تثبیت نمایند و آن را به سراسر جهان تسری بخشند. بنابراین، خاورمیانه مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا قرار گرفت. این در حالی است که طی جنگ سرد، مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا منطقه اروپا بود. این مقاله به بررسی علل تغییر مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا از اروپا به منطقه خاورمیانه می پردازد.