فارسی خوانداری

پرورش ذهن و فکر کودکان و کمک در جهت ایجاد تحول فکری و معنوی در ذهن و باورهای آنان، موجبات تحول و بالندگی جامعه را فراهم می سازد. تعالیم اخلاقی و اجتماعی اگر به شیوه غیر مستقیم، در قالب داستان برای کودکان بیان شوند، بسیار تأثیرگذار می باشند. داستان حیوانات، به عنوان یک نوع داستان تعلیمی و تمثیلی شناخته شده است. شخصیت های حیوانی در جذب کودکان به این نوع داستان ها و انتقال مفاهیم اخلاقی و تعلیمی بسیار تأثیرگذار بوده و تازگی و توانایی خاصی به اثر می بخشد. به همین دلیل باعث شده فابل ها برای تهیه ی کتاب های آموزشی کودکان و نوجوانان کاربرد داشته باشند و در کتاب های درسی ابتدایی راه بیایند. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش و جایگاه فابل در آموزش فارسی خوانداری، با توجه به ویژگی های سنی و رشدی دانش آموزان پایه سوم و چهارم ابتدایی می باشد. این مقاله، به روش کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات انجام شده و ابتدا تاریخچه فابل، تعریف و ویژگی ها ی آن مورد بررسی قرار می گیرد و سپس به نقش و جایگاه کل فابل های موجود ، در آموزش می پردازیم. فابل های موجود در این دو کتاب تقریبا با ویژگی های رشدی و سنی دانش آموزان این دو پایه تطابق داشته اما میزان میزان کاربرد آن ها کم می باشد.

هدف اصلی این پژوهش، واکاوی مولفه های تفکر انتقادی در تمرین ها و پرسش های پایانی داستان های کتب فارسی خوانداری سوم تا ششم ابتدایی است. با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و براساس چک لیستی از مولفه های تفکر انتقادی آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا داده ها جمع آوری گردید. جامعه ی آماری شامل کتب فارسی خوانداری سوم تا ششم ابتدایی، تالیف سال (1398/1397) می باشد و در این پژوهش حجم جامعه و نمونه برابر است. واحد تحلیل، متون تمرین ها و پرسش های پایانی داستان های کتب مذکور و واحد ثبت نیز جمله (اخباری و پرسشی) می باشد. جهت تعیین پایایی کدگذاری های انجام شده از فرمول ویلیام اسکات استفاده گردید و عدد ضریب قابلیت اعتماد (76/) به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آمار توصیفی(تعیین فراوانی- درصدگیری) و آنتروپی شانون استفاده شده است. در مجموع (91) مولفه مربوط به مولفه های تفکر انتقادی شناسایی شد. نتایج حاصله نشان می دهد که بیش ترین ضریب اهمیت، مربوط به مهارت های استنباطی با عدد(418/) می باشد و در مهارت های استدلال قیاسی و استقرایی ضریب اهمیت صفر است. مهارت های تفسیری بیش ترین فراوانی را در کتب مربوطه با درصد(50.54%) دارد. هم چنین در تدوین پرسش ها براساس شاخص های تفکر انتقادی، به روانشناسی رشد شناختی و مداومت در برنامه ریزی درسی توجهی نشده است.