اجماع واشینگتن

نهضت تسخیر وال استریت که قلب نظام سرمایه داری مالی جهان را نشانه رفته، از منظر اجتماعی، اقتصادی سیاسی، حقوق انسانی (نیروی کار)، میراث های فرهنگی و اخلاقیِ ملل از اهمیت خاصی برخوردار است و می توان آن را نمادی از جهاد اقتصادی نیروی کار در سطح جهانی و ملی برای تحقق عدالت و مساوات اقتصادی اجتماعی دانست . توجه به مسئله وال استریت به تنهایی و بدون توجه به ارتباط آن با بعضی نهادهای اقتصادی بین المللی از جمله صندوق بین المللی پول یا اجماع واشینگتن، راه یابی به ژرفای مسئله را کم رنگ می کند. این نوشتار سعی دارد با تأکید بر عواملی چون ساختار قدرت در نهادهای مالی بین المللی، اجماع واشینگتن، مکتب اصالت پول، رواج افسارگسیختگی در بازارهای مالی با عنوان« خود ساماندهی بازار»، مهندسی کالاهای نوین مالی و تجارت ریسک و رسالت بخش مالی اقتصاد (مجازی) در اقتصاد واقعی، موضوع را مدنظر قرار داده و باتوجه به « نیروی کار به عنوان والاترین دارایی انسان» و جهاد اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی در جهت رستاخیز کرامت انسانی از منظر عدالت و مساوات اجتماعی و حفظ میراث های فرهنگی نیروی کار، بدین موضوع بپردازد. در پایان اشارة کوتاهی به فشارهای جنبی این جنبش که نوعی جهاد اقتصادی محسوب می شود، خواهد شد.

اتخاذ رویکرد مناسب برای توسعه، یکی از موضوعات مهم در اقتصاد سیاسی بین الملل است. برنامه های ارائه شده در اجماع واشینگتن، از رویکردهای غالب در این زمینه است. اما در سال های اخیر، با رشد خیره کننده اقتصاد چین، توجه بسیاری از صاحب نظران به این موضوع جلب شده که چین در حال تبدیل به الگوی جدید توسعه برای کشورها است؛ که از آن به اجماع پکن یاد می شود. متاثر از این شرایط، سئوال اصلی پژوهش این است که شباهت ها و تفاوت های اجماع واشینگتن و اجماع پکن کدامند؟ تا چه حد اجماع پکن می تواند به الگوی جدید توسعه برای کشورهای خواهان توسعه تبدیل شود. بنابر فرضیه، به نظر می رسد، شباهت های دو مکتب تاکید بر صادرات، تجارت آزاد و الگوی توسعه گرایی در مقولات اقتصادی و سیاسی از سوی هر دو مکتب است. تفاوت دو مکتب در تاکید اجماع پکن بر دولت محوری و اقتدارگرایی در توسعه، تلفیق جغرافیای اقتصادی و سیاسی و تاکید بر اقتصاد مبتنی بر نوآوری است که در اجماع واشینگتن نادیده گرفته شده است. چهارچوب نظری موضوع، مبتنی بر اقتصاد سیاسی دولت محور رابرت گیلپین است. برای بررسی موضوع نیز از روش پژوهش علّی – مقایسه ای استفاده شده است.