پایداری زنجیره تأمین

یکی از چالش های عمده صنایع سیمان استان بوشهر چگونگی مدیریت زنجیره تأمین در راستای بهبود عملکرد و بهره وری آن صنعت و افزایش پایداری آن در سرتاسر زنجیره تأمین است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر استراتژی های رقابتی لارج بر پایداری زنجیره تأمین و اولویت بندی آنها در صنایع سیمان استان بوشهر است. با مرور پیشینه پژوهش الزامات استراتژی های رقابتی زنجیره تأمین لارج شامل: ناب، چابک، تاب آوری و سبز و ابعاد پایداری شامل: اقتصادی، مسؤولیت اجتماعی و زیست محیطی شناسایی و بر اساس آن مدل مفهومی پژوهش تعریف گردید. جامعه آماری شامل 220 نفر از کارکنان و مدیران صنایع سیمان استان بوشهر می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. در این پژوهش دو نوع پرسشنامه جهت تحلیل عاملی مدل مفهومی و سنجش متغیرهای مدل تدوین گردید. نتایج نشان داد که همه استراتژی های زنجیره تأمین لارج بر پایداری زنجیره تأمین صنایع سیمان استان بوشهر تأثیر معنادار و مثبت دارند. طبق نتایج به دست آمده، مدیران صنایع سیمان در استان بوشهر جهت موفقیت در وضع رقابتی در این صنعت، می توانند راهبردهای متناسب با ریسک های احتمالی در این صنعت را مورد ارزیابی قرار دهند. همچنین می بایستی شرایطی را فراهم آورند که همکاری مشترک بین تأمین کنندگان و صنایع سیمان استان بوشهر را از طریق تسهیم اطلاعات تسهیل نماید. با توجه به اینکه صنعت سیمان استان بوشهر از جمله صنایع آلاینده محسوب می گردد، مدیران این صنایع موظف اند به گونه ای فرآیندهای خرید و تدارکات سبز، منبع یابی سبز، بسته بندی سبز، توزیع و فروش سبز و برنامه ریزی مسیر وسایل نقلیه را به منظور کاهش آثار محیطی برنامه ریزی و اجرا کنند تا از این طریق میزان آلودگی ایجادشده را در حد استانداردهای مجاز نگهدارند. لازمه این مهم جایگزین نمودن فناوری های نوین با فناوری های قدیمی است.

شناسایی اهمیت و جایگاه استراتژی های مرتبط به زنجیره تأمین و ابعاد پایداری زنجیره تامین در راستای افزایش توان رقابتی، بهبود عملکرد و بهره وری در سرتاسر عملیات یکی از چالش های عمده شرکت های تولیدی سیمان می باشد. بدین منظور، هدف پژوهش حاضر تحلیل ابعاد پایداری زنجیره تأمین شرکت های تولیدی سیمان مبتنی بر استراتژی های رقابتی زنجیره تأمین LARG در استان بوشهر می باشد. با مرور پیشینه پژوهش، استراتژی های رقابتی زنجیره تأمین LARG شامل: ناب، چابک، تاب آوری و سبز و ابعاد پایداری زنجیره تأمین شامل: اقتصادی، مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی شناسایی گردیدند. در این پژوهش از دو نوع پرسشنامه مربوط به تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره سوارا جهت گردآوری داده و بمنظور رتبه بندی استراتژی های رقابتی زنجیره تأمین LARG و ابعاد پایداری زنجیره تأمین استفاده گردید. جامعه آماری شامل 15 نفر از کارشناسان و متخصصین شرکت های تولیدی سیمان در استان بوشهر می باشد که با توجه به سوابق و تجربیات آن ها 10 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. با بکارگیری تکنیک تصمیم-گیری چندمعیاره سوارا، نتایج نشان داد که برای شرکت های تولیدی سیمان استان بوشهر استراتژی سبز به عنوان مهمترین استراتژی زنجیره تأمین LARG دارای وزنی معادل با 41/0 استراتژی ناب با وزن 28/0، استراتژی چابک با وزن 18/0 و در رتبه آخر، استراتژی تاب آور با وزن تقریبی 13/0 قرار دارد. همچنین، بعد زیست محیطی به عنوان مهمترین بعد پایداری در زنجیره تأمین شرکت های تولیدی سیمان استان بوشهر دارای وزنی معادل با 50/0 را بدست آورده است و پس از آن ابعاد مسئولیت اجتماعی با وزن تقریبی 30/0 و بعد اقتصادی با وزن 20/0 به ترتیب دارای رتبه های دوم و سوم بوده اند.

مدل های اولیه تحلیل پوششی داده ها به دلیل دیدگاه جعبه سیاه و بی توجهی به فرایندهای داخلی، برای ارزیابی ساختارهای دومرحله ای مناسب نیستند. در این ساختارها ترسیم مرز کارایی و تعیین عادلانه مقدار بهینه متغیرها مهم ترین چالش است. در بسیاری از مدل های دومرحله ای موجود مرز کارایی ترسیم نشده است و یا مقدار بهینه متغیرهای میانی توسط یکی از دو مرحله تعیین می شود. این امر به محاسبه اشتباه کارایی مرحله دیگر و کارایی کل منجر می شود. درواقع در این مدل ها ضعف عملکرد یک مرحله به کاهش کارایی مرحله دیگر منجر خواهد شد. در این پژوهش با ثابت نگه داشتن متغیرهای میانی در سطح فعلی و با یک رویکرد ورودی-خروجی محور، مدل های شعاعی و غیرشعاعی در شرایط بازده به مقیاس ثابت و متغیر توسعه داده شده است؛ سپس با استفاده از قضایای ریاضی اعتبار مدل ها اثبات و نشان داده شده که در مدل های پیشنهادی عملکرد واحدها در مراحل با واحدی روی مرز کارایی مقایسه می شود و مدل ها با رساندن مراحل به مرز کارایی، کل ساختار را کارا می کنند. از مدل های پیشنهادی در یک مطالعه کاربردی برای ارزیابی پایداری 9 زنجیره تأمین شرکت های تولیدکننده رب گوجه استفاده شد. نتایج کارایی آن ها با چهار مدل و همچنین مقدار بهینه متغیرهای واحدهای ناکارا در هر یک از این مدل ها بیان شده است.