خوانایی صورتهای مالی

هدف این پژوهش بررسی تأثیر میزان ابهام و پیچیدگی در صورت های مالی بر نوع استراتژی های حسابرسان در مواجه با افزایش سطح ریسک حسابرسی است. پیچیدگی متن یادداشت های توضیحی صورت های مالی منجر به ابهام مطالب و عدم درک آن برای سرمایه گذاران می شود و از طرفی می تواند به عنوان رویکردی برای پنهان سازی اطلاعات استفاده شود؛ لذا حسابرسان برای بررسی سطح مطلوبیت اطلاعات مالی ارائه شده لازم است از سازوکارهای مناسبی استفاده کند و خود را مقابل افزایش ریسک حسابرسی مصون سازند. در این راستا با نمونه ای شامل 832 مشاهده (سال-شرکت) طی دوره زمانی 1390تا 1397 تأثیر خوانایی صورت های مالی بر حق الزحمه، تأخیر در ارائه گزارش، اظهار نظر و تغییر حسابرس بررسی شد. یافته ها نشان داد، با افزایش میزان پیچیدگی و ابهام متن صورت های مالی، حسابرسان وقت بیشتری برای انجام فرآیندهای حسابرسی صرف نموده و در نتیجه حق الزحمه حسابرسی و میزان تأخیر در ارائه گزارش حسابرسی افزایش می یابد. همچنین یافته-ها نشان داد، حسابرسان در مواجه با ابهام در متن صورت های مالی از اظهار نظر مشروط استفاده می کنند تا ریسک دعوی حقوقی را کاهش دهند ولی استفاده از استراتژی عدم پذیرش صاحبکار بدلیل پیچیدگی متن صورت های مالی مشاهده نشد.

در چهارچوب کیفیت گزارشگری مالی، پیچیدگی افشا از مهم ترین مواردی است که می توان به آن پرداخت. یکی از جوانب پیچیدگی افشا که امروزه بیش ازپیش مطرح است و حوزه وسیعی از مطالعات به آن معطوف شده است، بحث خوانایی صورت های مالی شرکت ها است. همچنین، پژوهش ها نشان داده است که مدیران، در سایه مسئولیت اجتماعی شرکت ها اقدام به فعالیت هایی در جهت حفظ منافع ذینفعان یا بالعکس منافع خود می نمایند و با دست بردن در گزارشگری مالی و پیچیده جلوه دادن صورت های مالی به این امر می پردازند. ازاین رو، هدف از انجام این پژوهش، بررسی ارتباط بین مسئولیت اجتماعی شرکت ها و خوانایی صورت های مالی است. به منظور سنجش مسئولیت اجتماعی، شش بعد مسائل محیطی، محصولات و خدمات، منابع انسانی، مشتریان، مسئولیت های جامعه و انرژی استفاده گردیده و درنهایت با لگاریتم گرفتن از مجموع امتیازات، نمره مسئولیت اجتماعی سنجیده شده است. همچنین، برای اندازه گیری خوانایی صورت های مالی از شاخص فاگ استفاده شده است که ترکیبی از تعداد کلمات در هر جمله و درصد کلمات پیچیده می باشد. جامعه پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مشتمل بر 60 شرکت (350 سال_شرکتی) در بازه زمانی 1391 تا 1396 بوده و روش آزمون فرضیه پژوهش نیز رگرسیونی چند متغیره می باشد. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که بین مسئولیت اجتماعی شرکت ها و خوانایی صورت های مالی ارتباط معناداری وجود دارد و افزایش مسئولیت اجتماعی شرکت ها سبب افزایش شاخص فاگ (کاهش خوانایی) گردیده است.