شاخص فاگ

در چهارچوب کیفیت گزارشگری مالی، پیچیدگی افشا از مهم ترین مواردی است که می توان به آن پرداخت. یکی از جوانب پیچیدگی افشا که امروزه بیش ازپیش مطرح است و حوزه وسیعی از مطالعات به آن معطوف شده است، بحث خوانایی صورت های مالی شرکت ها است. همچنین، پژوهش ها نشان داده است که مدیران، در سایه مسئولیت اجتماعی شرکت ها اقدام به فعالیت هایی در جهت حفظ منافع ذینفعان یا بالعکس منافع خود می نمایند و با دست بردن در گزارشگری مالی و پیچیده جلوه دادن صورت های مالی به این امر می پردازند. ازاین رو، هدف از انجام این پژوهش، بررسی ارتباط بین مسئولیت اجتماعی شرکت ها و خوانایی صورت های مالی است. به منظور سنجش مسئولیت اجتماعی، شش بعد مسائل محیطی، محصولات و خدمات، منابع انسانی، مشتریان، مسئولیت های جامعه و انرژی استفاده گردیده و درنهایت با لگاریتم گرفتن از مجموع امتیازات، نمره مسئولیت اجتماعی سنجیده شده است. همچنین، برای اندازه گیری خوانایی صورت های مالی از شاخص فاگ استفاده شده است که ترکیبی از تعداد کلمات در هر جمله و درصد کلمات پیچیده می باشد. جامعه پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مشتمل بر 60 شرکت (350 سال_شرکتی) در بازه زمانی 1391 تا 1396 بوده و روش آزمون فرضیه پژوهش نیز رگرسیونی چند متغیره می باشد. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که بین مسئولیت اجتماعی شرکت ها و خوانایی صورت های مالی ارتباط معناداری وجود دارد و افزایش مسئولیت اجتماعی شرکت ها سبب افزایش شاخص فاگ (کاهش خوانایی) گردیده است.

افشای حسابداری از طریق انتشار گزارش های مالی سالانه شرکت ها صورت می گیرد. اطلاعات افشاشده باید دارای ویژگی های مناسبی باشد که قابلیت درک برای گروه های استفاده کننده را تسهیل نماید. از طرفی اعتبار گزارش های مالی با استخدام حسابرسان مستقل ایجاد می شود که هزینه های حسابرسی قابل توجهی را برای دستیابی به این اعتبار ایجاد می کند. خوانایی گزارش های مالی یکی از مسایلی است که بر عملکرد اعتباردهی حسابرس و هزینه های حسابرسی اثرگذار است. به نظر می رسد، گزارش های مالی سالانه پیچیده که خوانایی کم تری دارند، باعث افزایش میزان آزمون های موردنظر حسابرسان شوند و برعکس گزارش های مالی با خوانایی بالا، آزمون های اثباتی حسابرس، زمان و هزینه رسیدگی را کاهش دهند. هدف از بررسی پژوهش حاضر ارزیابی اثر خوانایی گزارش های مالی بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر حق الزحمه حسابرسی طی سال های 1383 تا 1400 است. برای این منظور 10 بانک پذیرفته شده طی این سال ها با روش پنل نامتوازن موردبررسی قرار گرفتند. برای سنجش خوانایی گزارش های مالی از سه شاخص فاگ، فلش و طول گزارش استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که خوانایی گزارش های مالی بر حق الزحمه حسابرسی اثر دارد، اما حسابرسی نخستین شدت این ارتباط را تقویت نمی کند. هم چنین نتایج نشان داد که دوره تصدی حسابرسان نقش تعدیل گر برای ارتباط خوانایی و حق الزحمه های حسابرسی ایفا می کند.