کانال های خبری تلگرام

رشد اخبار جعلی در فضای مجازی، اعتبار منبع در رسانه های نوین را اهمیتی تازه بخشیده و بشر امروزی را از «عصر اطلاعات»، وارد «عصر اعتبار اطلاعات» نموده است. پژوهش حاضر قصد دارد بررسی کند که چه عواملی بر اعتبار منبع در رسانه های جدید، اثرگذار بوده است تا بستری برای مقابله با انتشار اخبار جعلی فراهم شود. به همین منظور، محقق به مصاحبه نیمه ساخت یافته با تولیدکنندگان محتوا در کانال های خبری فارسی پیام رسان تلگرام و نیز متخصصان علوم ارتباطات پرداخته و با روش تحلیل تماتیک، 36 مقوله را به استناد گزاره های مطرح شده در مصاحبه ها، شناسایی و آنها را در شش مقوله اصلی دسته بندی کرده است. حجم نمونه مورد استفاده برای انجام مصاحبه 25 نفر می باشد. مقوله های اصلی شامل «تحول در مفهوم اعتبار اطلاعات»، «کالایی شدن مخاطب و استیلای تبلیغات تجاری»، «افول مسئولیت اجتماعی و حرفه ای گری»، «رهیافت نو در تولید سبک و محتوای خبر»، « دگرگونی در ارزش های خبری» و «تغییرات در مفهوم سنتی دروازه بانی خبر»، در مسیر تحقیق به دست آمد.

پژوهش حاضر، به بررسی اعتبار منبع در کانال های خبری پربازدید تلگرام پرداخته است. روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی بوده که با روش تحلیل محتوا اجرا شده است. جامعه آماری، تمام پست های خبری را در پیام رسان تلگرام از اول مهر تا پایان اسفند سال 1396 در برمی گیرد. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و هفته آماری، 5 کانال خبری و 3160 خبر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شده اند و یافته ها نشان داده است که برخی از کانال های خبری نامعتبر، با وجود آمار بالای انتشار اخبار جعلی، بازدید کننده بسیار و نرخ بازنشر بالایی داشته اند. همچنین مخاطبان کانال های خبری فارسی، اخبار جعلی را بیشتر بازدید و بازنشر کرده اند. اخبار جعلی، به طور متوسط، بیش از 97 هزار بازدید و بازنشر، بیشتر از اخبار صحیح داشته است. شناسایی سندرم رسانه های پُرمخاطب کم اعتبار، نشان دهنده نوعی ناهنجاری مزمن در فضای رسانه ای ایران است که اثرات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی بر جامعه خواهد داشت.